Hoe verder met #metoo na de veroordeling van Weinstein?

‘Het gaat nu pas beginnen’, zegt cultureel commentator Joyce Roodnat, in De Nieuws BV, over de veroordeling van filmproducent Harvey Weinstein. Wat zijn de volgende stappen?

Amper drie jaar geleden beginnen de aanklachten tegen Harvey Weinstein. Verschillende vrouwen uit de filmindustrie spreken zich onder #MeToo uit over seksueel grensoverschrijdend gedrag van de filmproducent. Hierna volgen aanklachten aan het adres van andere hoogstaande personen in de filmwereld. Waarna ook ‘de gewone vrouw’ zich uit durft te spreken over haar #MeToo-ervaringen. Een nieuwe feministische golf wordt het destijds genoemd.

Drie jaar later is Weinstein schuldig bevonden aan twee van de vijf aanklachten wegens seksueel misbruik en gaat in hoger beroep. ‘Voor mij betekent het vooral opluchting. Ik ben niet iemand die van triomfalisme houdt, dus ik ga dit niet vieren, maar de opluchting is dat nu gewoon erkend is, in een belangrijke rechtszaak, als slecht gedrag’, aldus Roodnat. Ze had, naar eigen zeggen, niet verwacht dat hij veroordeeld zou worden. Het feit dat hij nu wordt veroordeeld geeft een verschuiving in het huidige denken over dit gedrag weer. In 2015 werd de zaak van Amber Gutierrez tegen Harvey Weinstein nog afgedaan als niet strafbaar, ondanks audiobestanden. Dat is nu veranderd.

Naast Harvey Weinstein zelf heeft ook zijn advocate, Donna Rotunno, deze zaak verloren. Een vrouw met veel vergelijkbare zaken op haar cv, waarvan ze er maar een enkele verloor. In een interview met podcast The Daily geeft ze aan zelf nooit seksueel misbruikt te zijn omdat ze naar eigen zeggen ‘zichzelf nooit in een positie heeft gebracht waarin dat zou kunnen gebeuren’. Ze is ‘nooit te dronken geworden en is nooit met een vreemde man naar huis gegaan’. Hiermee bagatelliseert zij, volgens Roodnat, de situatie. ‘Dat is natuurlijk de wereld op zijn kop.’ Mediacriticus en rechtshistoricus Madeleijn van den Nieuwenhuizen hoopt dat deze gedachte, uitgesproken door Rotunno, passe is. Maar ze vreest dat dit nog lang niet het geval zal zijn. ‘Dat is victim blaming.’

Hoewel deze zaak een belangrijke boodschap afgeeft aan de wereld, namelijk: seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt bestraft, is het pas het begin van een lange strijd. ‘Met de schuldig bevinding van Weinstein is duidelijk dat dit niet mag. Machtsmisbruik is lelijk, maar seksueel machtsmisbruik mag gewoon helemaal niet’, aldus Roodnat. ‘We hebben het nu alleen over een man,' zegt schrijver Saskia Noort in Op1, ‘maar er is natuurlijk een heel systeem.’ Het grotere belang van de dag van de veroordeling is volgens Noort de erkenning van slachtoffers. ‘Het zal nog wel voorkomen, dit is echt niet de laatste, maar de slachtoffers worden gehoord. Er is een enorme erkenning. En die slachtoffers zullen vanaf nu makkelijker naar de rechter of de politie stappen. (…) Door deze veroordeling hebben al deze vrouwen weer iets meer macht over zichzelf en over de wereld gekregen.’

Toch gaat de #MeToo-beweging en alles wat daarop volgt nog niet ver genoeg, volgens columniste Rosanne Hertzberger. ‘Dit is maar één moment waarop er een splintertje rechtvaardigheid is. Maar volgens mij zit Donald Trump, waar ook talloze verhalen over bekend zijn, nog steeds in het Witte Huis. Eenzelfde patroon. En hij is onaantastbaar.’ Op grote schaal zullen dit soort gebeurtenissen misschien minder worden, zo stelt Noort. Maar dat komt voornamelijk omdat er meer aan het licht zal gaan komen. ‘We gaan wel naar een einde van een tijdperk van dit soort misbruik, denk ik. Hoop ik.’