Interview: Khalid Kasem, wat kunnen we van hem verwachten?

‘Je moet je alleen zorgen maken om de dingen waar je controle over hebt,’ zegt Khalid Kasem (43). ‘Waar je invloed op hebt: dáár moet je je mee bezig houden. Niet met de rest. Perceptie bijvoorbeeld, dat ligt bij de ander.

Natuurlijk, je kan proberen om zoveel mogelijk van jezelf te laten zien waardoor het beeld completer wordt. Zorgen dat je motieven en drijfveren duidelijk zijn. Maar dan nog kunnen mensen ervan maken wat ze willen. Daarom: loslaten.’

Khalid Kasem vertelt het in de zon aan een roze picknicktafel op het Westergasterrein in Amsterdam. Hier is de studio waar hij met de redactie bezig is een talkshow op te tuigen. 30 augustus start Khalid & Sophie, dagelijks op NPO 1. De ereplek, Kasem gaat hem invullen samen met Sophie Hilbrand. Het is zijn eerste televisieklus nadat hij vorig jaar indruk maakte als kandidaat bij De slimste mens. In zijn rol als advocaat en woordvoerder van de familie van Ajacied Abdelhak Nouri was hij vaker te zien op televisie maar toch, ergens te gast zijn is anders.

Voor Kasem is het een herkansing. Vorig jaar was al de bedoeling dat hij de opvolger van De wereld draait door zou gaan presenteren, maar daar moest een streep door. Hij werd beschuldigd van het lekken van informatie naar de criminele organisatie van Ridouan Taghi, met wie hij op de basisschool in de klas zat.

In februari werd hij daarvan vrijgesproken en nadat de NPO oordeelde dat De vooravond met Renze Klamer en Fidan Ekiz urgentie miste, kwam Kasem weer in beeld.

En nu mag hij dus tóch, overigens niet gehinderd door ervaring in dit vak. Sommige mensen zouden daar zenuwachtig van worden, Kasem houdt het op enthousiast. Nou ja, beetje wedstrijdspanning misschien. Lekker juist, vindt hij.

‘Natuurlijk besef ik dat ik dit nog nooit gedaan heb. Maar tegelijk heb ik wel vertrouwen dat er een reden is dat ik gekozen ben voor deze plek. Daar hou ik me aan vast: dat verstandige mensen kennelijk denken dat ik hier goed in ben of zou kunnen zijn. Dat laatste misschien meer dan het eerste: ik zie het voor een groot deel als ervaringsvak. Maar ik weet wat ik meeneem in de gesprekken aan tafel: enthousiasme en nieuwsgierigheid. Als dat herkend wordt, dan zit het goed.

En die wedstrijdspanning? Die voel ik, maar daar horen geen twijfels bij. Ik ken mezelf en weet dat ik de rust kan bewaren als het spannend wordt: die momenten heb ik vaker gehad. Bovendien laat ik me niet uit het lood slaan als zaken niet gaan zoals gepland.

Nooit? Niet dat ik niet verdrietig of boos kan worden, maar ik schakel snel naar overzicht en kalmte. Dan is het meteen: oké, wat nu?

Ook toen er een streep moest door je eerste kans op televisie? Dat was natuurlijk een hele vervelende periode. Die aantijgingen gingen heel erg over mijn integriteit. Mensen maakten iets van me dat ver afstond van de werkelijkheid.

Hoe ging je daar toen mee om? Het enige wat ik steeds gedaan heb, is rustig blijven. Nadenken. Ik wist dat het programma niet door kon gaan, dat heb ik geaccepteerd. Maar ik heb altijd de overtuiging gehad: straks zal blijken dat er geen kern van waarheid zit in die aantijgingen. Daar ben ik rustig op blijven wachten. Ik ben niet gaan roepen in de media ofzo. Gewoon, vertrouwen op de waarheid.

Ondertussen ontstond er wel een beeld van je. Zo werkt die dynamiek. Hoe iemand zo’n nieuwsbericht leest heeft allemaal te maken met smaak, vooroordelen, concepties. Met je eigen wereldbeeld. Een deel zei meteen: guilty as hell. Anderen waren minder snel met hun conclusies. En zoals dat gaat met nieuws: volgende week zijn mensen het alweer vergeten of is de context veranderd, en de perceptie ook.

Zoals bij jou. Ja, dat is iets wat ik altijd mee ga nemen bij de gesprekken aan tafel. De waan van de dag, de heisa: die kunnen herkennen, maar me ook bewust zijn van de onderstroom. Waar het vandaan komt, waarom nu? Daar moet je goed over willen nadenken. Dat ken ik niet alleen uit eigen ervaring maar ook omdat ik het vaak gezien heb bij cliënten. De waan van de dag kan belangrijk zijn – in een talkshow zeker – maar je moet oog blijven houden voor de context.

Hoe doe je dat? Om te beginnen door je ervan bewust te zijn. Maar ook door je ontzettend goed te informeren. Wij moeten als makers de verantwoordelijkheid voelen om zorgvuldig te zijn. Ons steeds af te vragen: hebben we het nu over hoofdzaken of bijzaken. Dat zie ik als een persoonlijke opdracht.

Door wat jou zelf is overkomen? Nee, dat staat daar los van. Ik kon dat meteen plaatsen omdat ik het vaker heb zien gebeuren bij cliënten die in een mediahype terechtkwamen. Eigenlijk zou het voor iedereen een opdracht moeten zijn: denk na voordat je iets vindt. Maar als tv-programma heb je daar natuurlijk nog meer verantwoordelijkheid in. Dat betekent niet dat we onderwerpen moeten schuwen, maar wel dat we het hele verhaal moeten belichten. Zo zit ik in de wedstrijd.

Wat kunnen we verwachten van Khalid & Sophie? Er zijn duidelijke thema’s die Sophie en mij aan het hart gaan. Kansenongelijkheid bijvoorbeeld, of uitsluiting, en het klimaat. Dat zijn grote onderwerpen en echt wezenlijk voor de manier waarop we samenleven. Daar willen we graag het gesprek over voeren en dan zorgen dat we niet achter de muziek aanlopen maar ook kunnen agenderen.

Bedoel je ‘urgente’ onderwerpen? Tja, die term. Iedereen die een talkshow maakt zal zeggen dat het op dat moment urgent is wat ze bespreken. Maar wat dat is, urgent, dat verschilt per persoon. En waarin je onze signatuur hopelijk gaat herkennen is dat we wat langer en vaker gaan terugkomen op die heel wezenlijke thema’s die ik net noemde. Maar niet alleen dat: ook de schoonheid, de lichte kant van het bestaan, de dingen vieren, dat zal er ook in zitten. Het wordt geen Buitenhof.

Is die lichtheid ook een kant van jou? Ik ben er in ieder geval van overtuigd dat we meer waarde mogen geven aan kunst en cultuur. En aan mensen die topprestaties hebben geleverd, op welk vlak dan ook. Soms zijn we als samenleving zo cynisch. Té cynisch, wat mij betreft. Soms moet je mensen ook op een voetstuk plaatsen, als ze het verdienen.

Dat was bij uitstek iets wat DWDD deed. Daar zijn we met Khalid & Sophie natuurlijk schatplichtig aan. Op dit tijdstip ligt een rijke traditie. Maar we gaan het op onze eigen manier doen.

Geeft die rijke traditie ook extra druk? Voor mij niet. Ik geloof dat mensen het herkennen als het echt is. De basis is: het moet wat met je doen als kijker, die gesprekken aan tafel. Of ze nou emotioneren, blij maken of boos – zo lang ze maar niet inwisselbaar zijn. Of onverschillig. En ik denk niet dat het dat wordt, want daarvoor ben ik te geïnteresseerd in de ander. Overigens, ik heb veel geïnterviewd in m’n leven als advocaat. Dat was weliswaar niet met een camera op mijn snufferd, maar het is dus niet zo dat ik hiervoor alleen maar ijsjes heb verkocht. Die interesse in de wereld om me heen heb ik altijd al gehad.

En kon je die altijd kwijt? Ja, ik had altijd een onderzoekende geest hoewel de voeding daarvoor in mijn jeugd niet altijd aangereikt werd. Mijn kinderen hebben nu een Museumjaarkaart, zelf had ik tot m’n achttiende nog nooit een museum van binnen gezien. Maar dat is later wel gekomen. Bij De slimste mens merkte ik hoeveel informatie ik eigenlijk in mijn hoofd opgeslagen had.

Hoe belangrijk was dat optreden in De slimste mens? Daar is het balletje gaan rollen richting de televisie. Heel veel mensen hebben dat gezien, vormden zich een beeld over me. Ik bleek het een en ander te weten en had kennelijk een gunfactor. Daarom geloof ik ook dat het goed komt met het presenteren van Khalid & Sophie: het wordt me blijkbaar gegund.

Is jou veel gegund in je leven? Op de juiste momenten denk ik. Waarom red ik het wel en anderen, met een vergelijkbare achtergrond, niet? Dat heeft alles te maken met een duwtje in de rug als je het nodig hebt. Met meester Chris in groep 7, die zei: Khalid, er zit heel veel in je, maar realiseer je dat de buitenwereld niet altijd op je zit te wachten. Soms zal je dus een stapje harder moeten zetten dan de anderen. Of mijn leidinggevende bij ABN-AMRO waar ik leiding gaf aan de hypotheekafdeling. Die zei: Khalid, je verdoet je tijd hier, ga studeren, er zit veel meer in.

Nu gaat deze deur open, maar er gaan ook deuren dicht. Hoe is dat? Ik stop als advocaat, ik stop met de vertegenwoordiging van de familie Nouri, ik stop met alles voor dit programma. Zo is het leven, ik neem het natuurlijk wel allemaal mee in wie ik ben. In die zin is alles wezenlijk geweest. Maar ik rouw niet om wat ik achterlaat, ik ben enthousiast over wat er komen gaat. Mooie gesprekken hoop ik.

En bekendheid. Dat hoort erbij. Met de mensen om me heen heb ik daar over gesproken, wat elke dag op tv komen betekent voor je privacy. Je wordt natuurlijk een soort publiek bezit. Ik ga weleens wat eten met mensen die een stuk bekender zijn dan ik en dan zie ik hoe laag mensen de drempel vinden om even naar je toe te komen. Maar ook dat is zoiets waar je geen grip op hebt.

TV
‘De actualiteiten probeer ik dagelijks te volgen. Van de Olympische Spelen keek ik zo’n beetje alles. Voetbal zie ik ook veel en docu’s. In mijn nieuwe rol word ik door de redactie gevoed met dingen. Of het nou hoge kunst is of meer gezien wordt als volksvermaak maakt me niet uit, als ik de drive van de maker maar begrijp.

Voor de speciale uitzending voor Peter R. de Vries kwam Jeroen Pauw even terug, hij straalt klasse uit. Net als Matthijs van Nieuwkerk.

Ze beheersen de kunst van het gesprek open aangaan en eruithalen waar het echt om gaat. Vakmanschap.’

Iets anders: vind jij in deze hectische tijd nog ruimte om het verlies van Peter R. de Vries – met wie je advocatenkantoor De Vries & Kasem had opgericht – een plek te geven? Dat is moeilijk. Het is zo vers, nog zo kort geleden. Veel mensen zullen dit herkennen als het gaat over rouw: zolang je bezig bent, kom je er niet aan toe. Ik zal ruimte moeten zoeken voor het verwerken hiervan en die ga ik vinden.

Want natuurlijk heeft mij dit persoonlijk enorm geraakt. Hij is ook altijd de aanjager bij mij geweest om dit te gaan doen, het presenteren. Samen hebben we naar mijn pilots gekeken, we hebben heel veel gesproken over wat hij als gast in talkshows goed vond en wat hij miste.

Was hij enthousiast over die pilots? Hij zag me dit absoluut doen. Bij de pilots zei hij: ik kan nu wel gaan muggenziftten – dat kon hij als geen ander – maar dit past je als een jas. Het is allemaal erg dubbel voor me: straks is hij er niet bij. Natuurlijk was hij anders weleens aangeschoven.

Hoe vind jij je rust? Wat ik fijn vind om te doen is mijmeren. Gewoon de tijd nemen om ergens te gaan zitten en de gedachtes te laten komen. En dan de eerste gedachte die komt: wegduwen. Wachten op de tweede. De derde. Tot je bij de gedachtes bent die wat dieper zitten. Die zijn belangrijk.

Waar doe je dat? Dat kan aan het water zijn, maar als daar veel activiteit is, dan werkt het niet. Dan schieten die gedachtes steeds weg. Het beste is daarom: ergens hoog. Met onbelemmerd uitzicht. Dan lukt het wel.

Heb je dat altijd gedaan, mijmeren? Ik heb dat moeten leren. Als advocaat had ik vaak te maken met de minder mooie kanten van het leven. Om dat niet te veel binnen te laten komen, moest ik een vorm vinden om te relativeren.

Ik weet dat ik de komende tien weken in een tunnel ga leven –daarna komt er weer ruimte. Nu ben ik vooral heel enthousiast over wat we gaan maken.

Even later: Misschien is het uitstel wel goed geweest. Het heeft me tijd gegeven om er nog meer over na te denken. Ik ben natuurlijk anders naar tv gaan kijken. Ik dacht vaak: hoe had ik dit onderwerp gedaan? Wat had ik deze gast gevraagd? Toen deze kans voorbijkwam, hoefde ik er niet lang over na te denken. In m’n hoofd was ik het inmiddels al een beetje geworden: talkshowpresentator.