Kan klimaatbeleid wachten in de coronacrisis?

Vandaag had het kabinet met nieuwe klimaatplannen moeten komen om de CO2-uitstoot te verminderen. Maar daar kwam iets tussendoor. Door de coronacrisis zijn de prioriteiten, begrijpelijkerwijs, verschoven. Maar kan het klimaatbeleid wachten?

Na het vonnis van de rechter eiste de Tweede Kamer dat het kabinet met nieuwe plannen over de brug moest komen. Maar op dit moment hebben ze in Den Haag wel wat anders aan het hoofd, aldus minister Wiebes. ‘Begrijpelijk’, vertelt Urgenda-directeur Marjan Minnesma. 'Tegelijkertijd ben ik de afgelopen maand heel veel op vijf ministeries geweest. En dan zie ik toch ook dat er heel hard gewerkt wordt aan een Urgenda-pakket. Dus ik heb zeker niet het idee dat het stilligt. Maar ik begrijp volledig dat het kabinet op dit moment andere prioriteiten heeft.’

54-puntenplan
Dat Urgenda-pakket komt voort uit een oorspronkelijk 40-punten-plan, wat uiteindelijk een 54-punten-plan werd, opgesteld door achthonderd verschillende organisaties onder leiding van Urgenda. Kort gezegd: 54 tips aan het kabinet om de uitstoot te verlagen. ‘Dat is dus niet van ons alleen, maar van een hele grote groep. Dat zijn 54 maatregelen die samen genoeg uitstootbeperking veroorzaken om het vonnis te halen.’ Want er moet nog flink wat gebeuren om dat te halen, zo was al eerder te lezen op deze pagina. De overheid moest twee weken geleden nog 6% aan CO2 verminderen om aan het vonnis te voldoen. En dat klinkt als weinig. Maar op een totaal van 20% is dat toch meer dan een kwart van de totale vermindering.

Goedkope maatregel: kolencentrales dicht
Nu zijn er meerdere opties voor verlaging. Minnesma: ‘De goedkoopste is om de kolencentrales te sluiten. Dat is, zoals dat dan heet, per ton vermeden CO2 goedkoper dan onze 54 maatregelen. Maar het grote voordeel van onze maatregelen is dat ze allemaal bijkomende positieve effecten hebben. En dat is nu in deze tijd misschien wel een mooie combinatie.’ Zo leveren deze maatregelen namelijk een flinke boost voor ondernemers. ‘Bijvoorbeeld ondernemers die radiatorfolie leveren of ledlampen.’

Uitstel
Maar nu is er een kink in de kabel gekomen als het gaat om het behalen van het vonnis. Dat is voor Urgenda natuurlijk een flinke domper. Toch valt de teleurstelling bij Minnesma mee. ‘We zitten in een hele rare tijd op dit moment. Er waren niet heel veel redenen waaronder ik uitstel zou accepteren, maar corona is daar absoluut wel een van. En tegelijkertijd denk ik dat het kabinet bijna klaar is, maar dat ze nu ook nog een pakket maakt dat helpt voor al die ondernemers die de dupe zijn van de coronacrisis. Twee of drie voor de prijs van een. En dan is het niet zo erg als het een paar weken later wordt.’

Een schone toekomst
D66 was een van de partijen die destijds vroeg om nieuwe klimaatplannen. Kamerlid Matthijs Sienot zegt in De Nieuws BV het volgende over de huidige situatie: ‘Wij begrijpen heel goed dat het kabinet de strijd tegen corona op nummer een zet. Daar moet de focus liggen. Maar tegelijkertijd vinden wij het ook belangrijk dat het kabinet vooruit blijft kijken; naar een schone toekomst. En er ligt ook gewoon een uitspraak van de rechter, dus we willen wel dat er snel een pakket aan maatregelen komt.’

25% minder uitstoot in 2020
De rechter heeft al in 2015 geoordeeld dat Nederland zich in het beleid moet houden aan eigen normen. De norm was: 25% minder uitstoot in 2020. Minnesma: ‘We hadden daar eigenlijk vijf jaar geleden al mee moeten beginnen. Het feit dat wij daar vijf jaar mee hebben gewacht en het nu een ongelukkige tijd is, maakt dat je zegt: een paar weken uitstel is oké, maar dan ook geen afstel. Want klimaatverandering gaat op den duur ook leiden tot een enorm ontwrichtende situatie, maar het vervelende daaraan is dat je het pas ziet op het moment dat je er niets meer aan kunt doen. Dus we moeten eerder handelen en dat is nu.’

Tweeledig plan
Daarom is het van groot belang om nú te beginnen. En dan het liefst met maatregelen die twee- of zelfs drieledig zijn. Plannen die de (economisch) getroffenen van de coronacrisis helpen op een manier die ook nog eens CO2-verlagend is. ‘Dan ben je slim bezig’, aldus Minnesma.

Op dit moment is er al een daling in de CO2-uitstoot zichtbaar in verband met de coronacrisis: mensen gaan minder de weg op, fabrieken liggen stil, kantoorpanden gebruiken minder elektriciteit. ‘Dat geeft ons tijd’, volgens Sienot. Maar uiteindelijk gaat het om structurele maatregelen. En ook daar kunnen we in de toekomst lering uit trekken. Nu we in deze periode gedwongen ervaring op hebben gedaan met thuiswerken, kan dat in de toekomst een oplossing betekenen voor de verdere daling van de CO2-uitstoot.