… jij dit … ? Nee hè? Best … zo … het … voor 2,5 … Nederlanders. Dat is … 1 op … !

Begreep jij de kop van dit artikel? Er is expres 40% van de woorden weggelaten, omdat dit je een klein beetje een idee geeft hoe het is voor 2,5 miljoen Nederlanders die moeite hebben met lezen en schrijven. BNNVARA wil bijdragen aan de strijd tegen (het taboe op) laaggeletterdheid. Hoe doen we dat?

Straatnaamborden lezen, boodschappen doen, je bankzaken online regelen: alles om ons heen wordt verteld met woorden en letters. Alleen heeft één op de zes Nederlanders hier moeite mee waardoor zij tegen allerlei dagelijkse dingen aanlopen. En dan rust er vaak ook nog een taboe op. Want niet iedereen durft het zomaar te zeggen dat hij of zij iets niet kan lezen. Zoals Jeen, die zelf moeite heeft met lezen en schrijven: ‘Bij de stomerij zei ik dan: ik ben m’n bril vergeten’.

Astrid Joosten bedacht De S.P.E.L.show
Het viel Astrid Joosten in het nieuws en in haar eigen leven op dat de taalachterstand in Nederland een groter probleem werd. Aandacht voor de Nederlandse taal is dus nodig, maar Joosten zag op tv juist het tegenovergestelde gebeuren. Exit 10 voor taal, Exit Het groot dictee der Nederlandse Taal. Joosten: ‘Ik zag ruimte voor een nieuw programma. Leuk voor het hele gezin, maar waarbij je ook nog wat kunt leren.’

Bettie Hoogerwerf (53) is zo iemand die meedoet. Nu wel. Enkele jaren geleden was het niet eens in haar opgekomen. Drie jaar geleden zette ze een belangrijke stap door zich aan te melden voor een taalklas. ‘Ik ging er met knikkende knieën naar toe. Vanwege de schaamte. Ik heb kinderen met goede diploma’s, jonge neefjes en nichtjes die alles kunnen, maar ik moest hierheen’. Door de taalles is haar wereld een stuk groter geworden. Met haar gezin kijkt ze nu naar taalspelletjes zoals De S.P.E.L.show: ‘Ik ben er beter in geworden en dat voelt goed. Ik weet lang niet alles hoor. Maar soms zit mijn dochter naast me en zegt: zo mam, goed hoor.’

Make Holland great again: 350+ taalvrijwilligers 
Hoe is het om laaggeletterdheid te zijn? Sahil en zijn team bouwden voor het programma Make Holland Great Again een speciale escaperoom om de frustratie van mensen met laaggeletterdheid te laten voelen. Zoals een deelnemer het na afloop omschreef: ‘Je weet wel een beetje waar het over gaat, maar je mist toch de boodschap’. De hints die je kon aanvragen waren - net als sommige reacties tegen laaggeletterden - volkomen nutteloos (én frustrerend): ‘Kan je niet lezen?’ en ‘Het staat er toch gewoon’. De missie met de escaperoom was geslaagd. En met trots kan het team van MHGA melden dat de oproep voor taalvrijwilligers in het programma meer dan 350 aanmeldingen heeft opgeleverd!

Letters worden woorden en die zinnen me niet
Sahil en zijn Great-team wilden niet alleen laten zien hoe het voelt om moeite te hebben met lezen en schrijven, ook willen ze laaggeletterdheid uit de taboesfeer halen. Om dit te bereiken werkte Sahil samen met mensen van heel goede huizen. Hij schreef op basis van zijn gesprekken met mensen die moeite hebben met lezen en schrijven een gedicht om hun emoties te vertalen. Niemand minder dan prinses Laurentien (oprichter Lezen en Schrijven), Abdelkader Benali, Paul van Loon, Anita Witzier en vele anderen hebben dit ingesproken.