Hooikoorts: waarom hebben steeds meer mensen er last van?

De lente is begonnen: langere dagen, meer zon, bloeiende natuur – en daarmee helaas ook meer pollen. Waarom hebben steeds meer mensen hooikoorts?

'Ik had het niet toen ik in Drenthe woonde', aldus Nanoah Struik in Alledaagse Vragen. 'Vanaf het moment dat ik naar de Randstad verhuisde, had ik een jaar later ineens hooikoorts.' Nanoah is niet de enige. Verrassend genoeg hebben mensen in stedelijke gebieden vaker last van hooikoorts dan in groene omgevingen. Hoe kan dat?

Pollinosis, in de volksmond 'hooikoorts' of 'pollenallergie', is een vorm van allergische rinitis. Hierbij heb je een allergie voor stuifmeel (pollen) van planten, zoals grassen of boomsoorten. Dit kan een hoop vervelende klachten veroorzaken, zoals niezen, een loopneus, brandende en tranende ogen, vermoeidheid en hoofdpijn. Volgens het RIVM heeft inmiddels zo'n vijftien tot twintig procent van de Nederlanders er last van.

Door klimaatverandering stijgt de temperatuur en dit zorgt ervoor dat de bloeiperiode als het ware wordt 'verschoven'. Vooral in steden wordt het sneller heet, legt bio-informaticus Nemi Dorst uit in Alledaagse Vragen. 'Daardoor komen planten eerder in bloei én bloeien ze soms ook langer [door]. Sommige bomen bloeien zelfs twee keer. Daardoor komen er meer pollen in de lucht en krijgen mensen meer klachten.'

Klimaatverandering heeft daarnaast nog een ander effect dat de kans op hooikoorts vergroot, weet Dorst: 'Exotische planten kunnen steeds beter in Nederlandse steden overleven, omdat het daar warmer is dan in de buitengebieden (...). En daar zitten ook allerlei planten tussen die hooikoorts-pollen verspreiden. Glaskruid, bijvoorbeeld: dat is een plant uit de brandnetelfamilie die van oorsprong níét in Nederland voorkomt, maar tegenwoordig wel.'

Vooral mensen die in de stad wonen zijn vaker de dupe van hooikoorts, wat volgens Dorst te wijten is aan de slechtere luchtkwaliteit. De vervuiling in de lucht kan pollen extra allergeen maken. Hierdoor krijg je meer last van klachten.

Volgens immunoloog Hermelijn Smits kan de toename van hooikoorts komen doordat we ‘te schoon’ zijn geworden. Minder contact met bacteriën maakt ons afweersysteem minder veerkrachtig, waardoor het sterker reageert op onschuldige stoffen zoals pollen. Meer blootstelling aan diverse micro-organismen – bijvoorbeeld door vaker in de natuur te zijn en minder antibacteriële producten te gebruiken – kan helpen om allergieën te verminderen.

In Nederland kun je hooikoortsklachten krijgen van pollen afkomstig van grassen, bomen en onkruiden. De grootste boosdoeners zijn:

• Boompollen. Heb je al vroeg in het jaar last van hooikoortsklachten? Dan is de kans groot dat je gevoelig bent voor boompollen, zoals die van de els, hazelaar en berk. Deze veelvoorkomende bomen in Nederland verspreiden hun stuifmeel al in de eerste maanden van het jaar.
  
• Graspollen. Beginnen jouw klachten rond mei? Dan reageer je waarschijnlijk op graspollen, net als veel andere mensen. Er zijn ruim dertig grassoorten die hooikoortsklachten kunnen veroorzaken, met een piek in het late voorjaar (mei) en de vroege zomer (juli).
  
• Onkruidpollen. Vanaf april begint de zon vaker te schijnen en komen onkruidplanten zoals ambrosia, brandnetel en bijvoet in bloei. De meeste klachten treden op in de zomermaanden.

• Houd je deuren en ramen overdag gesloten. Op deze manier is de kans minder groot dat pollen in je huis terechtkomen.
• Was ophangen? Liever binnen! Buiten de was ophangen als je hooikoorts hebt, is vragen om problemen. Voor je het weet haal je de pollen mee je huis in.
• Draag een zonnebril. Hiermee scherm je je ogen goed af en voorkom je dat pollen in je ogen kunnen komen.
• Smeer vaseline rond de neus en ogen. Op deze manier vang je de pollen als het ware op, waardoor ze niet in je ogen en neus kunnen komen en zo klachten kunnen veroorzaken.
• Eet honing van de lokale imker. 'Lokale' honing bevat pollen afkomstig uit jouw buurt. Door iedere dag wat van deze honing te eten, vergroot je je weerbaarheid tegen dit stuifmeel.
• Check de hooikoortsradar. Zo weet je wanneer en waar je alert moet zijn.