Hoe word je een effectieve activist?

Een boot met dertig jongeren is onderweg naar een VN-klimaatconferentie in Chili, in navolging van Greta Thunberg. Moeten zij een andere toon dan Thunberg aanslaan, om het probleem duidelijk te maken? Speechschijver Huib Hudig over de perfecte voordracht.

‘Jullie komen bij ons, jonge mensen, voor hoop?! Hoe durven jullie?!’ De speech van Greta Thunberg op de klimaattop van de Verenigde Naties in New York werd door veel jongeren met gejuich ontvangen, maar door de ouderen – die ze aanspreekt – weggezet als véél te boos. ‘Zonder enige gêne zegt Greta Thunberg tegen de politici die in New York bijeen zijn gekomen en daar onze belangen vertegenwoordigen: "Ga je schamen". Dat willen we niet, want we willen graag aan de goede kant van de geschiedenis staan’, analyseerde Ivan Wolffers op Joop. De Nieuws BV bombardeerde haar voordracht als Speech van de Maand. De Australische komiek Mark Humphries bedacht zelfs een hulplijn voor boze mensen van middelbare leeftijd:

Zacht op de mensen

En dat terwijl haar boodschap zo belangrijk is, voor iedere generatie. Had Thunberg dan een andere toon moeten aanslaan? Huib Hudig keek er als presentatiecoach en speechschrijver (onder meer voor Mark Rutte) naar. Hij vertelt erover in De Nieuws BV tegen Willemijn Veenhoven. ‘Greta lijkt meer de woedende stem van de jongere generatie te zijn. Bij de oudere generatie zijn er dan veel mensen die denken: dit geldt dus kennelijk niet voor mij.’ Hudig legt uit: ‘Het devies is: hard op de boodschap, zacht op de mensen. Je wil iets bereiken, je hebt een bepaald doel, een bepaalde boodschap. En je hebt een bepaalde groep die je wil bewerken. Het is wel belangrijk dat je van tevoren definieert wie die groep is. En dat je ervoor zorgt dat je in je communicatie die hele groep meekrijgt. Als je als activist de wereld wil veranderen, dan is het goed om te bedenken wie je mee wil krijgen. En of je die mensen aanspreekt.’

Hard op de boodschap, zacht op de mensen. Het is een van de middelen uit de gereedschapskist van Hudig. Een andere belangrijke tip: zorg voor een hele duidelijke boodschap, die te begrijpen valt. ‘Een doel waarvoor je aan het knokken bent – wat ook doorverteld kan worden, omdat mensen het snappen. En het element passie is extreem belangrijk. Dat je echt voelt: zij méént het, en staat er pal voor. En zet dóór.’

Persoonlijk

Passie wás er in het verhaal van Thunberg. En het was een persoonlijk verhaal – ook belangrijk bij een goede speech. Hudig: ‘Je moet per definitie iets van jezelf toevoegen. In de beste speeches zit een sterk persoonlijk element.’ Hoe gaat dat bij politici, die hun voordrachten laten maken? ‘De beste speechschrijvers gaan ook van tevoren zitten met hun bewindspersoon en lopen door hun levenslijn. Ze halen zo de persoonlijke verhalen eruit.’ Een persoonlijke noot is een heel sterk communicatiemiddel. ‘Je maakt het ook concreter. Je moet het publiek je boodschap laten ervaren. En dat kan alleen als het persoonlijk wordt.’

En dan is er nog de factor geluk. ‘De omstandigheden en het klimaat waarin je opereert, zijn extreem belangrijk’, aldus Hudig. Maar je kunt het geluk dus een handje helpen, door te weten wie je wil aanspreken. Dat publiek kan ook bestaan uit influencers die je verhaal doorvertellen. ‘Bekende influencers kunnen door jouw verhaal geraakt worden en het zo weer veel groter maken.’

 
Invloed

Hudig bombardeert deze eeuw tot de eeuw van de invloed. ‘In de vorige eeuw was kennis macht. Vandaag de dag is invloed macht. Donald Trump verkondigt halve waarheden, maar dat maakt niet uit. Want hij weet heel veel mensen te bereiken. Als je wat wil veranderen in de wereld, is de massacommunicatie echt belangrijk.’

Kleine schaal

En wie zich door zo’n plan laat afschrikken: activisme kan ook op kleine schaal. Journalist Milou Deelen, ook bij het gesprek aanwezig, legt uit hoe. ‘Vrienden van mij vragen wel eens wat zij kunnen doen. Ze zijn geen journalist, ze hebben niet een massa volgers op sociale media. Maar iedereen kan iets doen. Als wij met z’n drieën straks een biertje gaan drinken en iemand maakt een seksistische opmerking waar ik dan weer iets over zeg – dat is óók al activistisch. Dat kan iedereen doen.’ 

Foto: Deelnemers tijdens de klimaatstaking van 27 september (ANP)