Hoe werkt euthanasie?

Een zelfgekozen levenseinde: steeds vaker kiezen mensen hiervoor. Maar hoe gaat dit in zijn werk? En welke eisen gelden er?

De afgelopen jaren is het aantal mensen dat overlijdt als gevolg van euthanasie enorm gestegen: in 2015 overleden er op deze manier 6650 mensen, in 2021 waren dat er ruim 9000. Dat heeft ermee te maken dat ‘de bekendheid van euthanasie groter wordt en dat er een groter aantal mensen ouder wordt – dan stapelen een aantal aandoeningen die je mee kunt nemen in je leven zich op en wordt het heel vervelend met al die kwalen te blijven leven en lijden’, aldus arts en mede-initiatiefnemer van Maatschap Euthanasie Zorg Harry van Schooten in De Nieuws BV.

De wachtlijsten voor euthanasie worden steeds langer: ‘Het aanbod stagneert bij de vraag – het aantal artsen dat euthanasie wil uitvoeren groeit niet zo veel als de vraag ernaar.’ De wachttijden variëren, afhankelijk van de aandoening die iemand heeft, van een half jaar tot zelfs drie jaar. In het laatste geval gaat het vaak om ‘uitzonderlijke complexe psychiatrische klachten’. Voor mensen met psychiatrische klachten is een euthanasie in de praktijk een stuk ingewikkelder dan voor mensen met fysieke klachten. Lees meer daarover:

Het merendeel van de euthanasie-aanvragen wordt uitgevoerd door huisartsen. ‘Die kennen de patiënt door en door.’ Het begint met een vraag van de patiënt: ‘Dat iemand aanklopt bij de huisarts om aan te geven dat het te zwaar wordt en vraagt wat de opties zijn. (…) wat de huisarts hoort te doen is het bespreken van alle opties, dus ook de optie van euthanasie. Daar zit ook een mogelijkheid bij te kiezen voor het eigen levenseinde, door niet meer te drinken en te eten.’ Zoals ook de 86-jarige Floor Haak deed; de laatste dertien dagen van zijn leven liet hij vastleggen door zijn zoon Gijs Haak. ‘Het is een van de zorgvuldigheidseisen, dat de arts de patiënt volledig en uitvoerig informeert.’

Dan wordt het lastiger, weet Van Schooten. ‘Dementeren is natuurlijk ook een heel spectrum (…) maar het is wel verstandig om dit heel vroeg in dat traject te bespreken, want een van de andere zorgvuldigheidscriteria is dat je voldoende wilsbekwaam moet zijn; dat je voldoende bevat en begrijpt waar je om vraagt en wat dat inhoudt voor jou en je behandelend arts. Want het is niet niks.’ Daar kan een huisarts een belangrijke rol in spelen.