Hoe verloopt Levons strijd om volwaardig Nederlander te worden?

‘Er is geen sprake van gelijke rechten’, zegt de 34-jarige Levon. In 2007 kreeg hij een verblijfsvergunning via een generaal pardon, maar geen paspoort. ‘Soms vraag ik me af hoe mijn leven was verlopen zonder deze barrière.’ 

11.000 mensen, waaronder Levon (afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie), wachten al zo’n veertien jaar op de toezegging dat ook zij écht mee mogen doen. Dankzij een motie van SP-Kamerlid Jasper van Dijk en CDA-Kamerlid Anne Kuik, besloot staatssecretaris Ankie Broekers-Knol alle mensen die ten tijde van het generaal pardon (2007) minderjarig waren alsnog in aanmerking te laten komen voor een paspoort. Goed nieuws. ‘Maar zo’n 70 procent van de groep valt buiten de boot’, legt Levon uit.

Waaronder hijzelf, vertelt Levon: ‘Hoewel ik als minderjarige naar Nederland kwam, was ik ten tijde van het generaal pardon twintig jaar oud. Nu moeten we een nieuw onderzoek afwachten. Ik heb het gevoel dat ik opnieuw tegen een bureaucratische muur aanloop.’

Beperkingen 
Levon volgt de ontwikkelingen op de voet. ‘Het gaat immers over mijn toekomst’, aldus Levon. Hij doelt op beperkingen als niet vrij kunnen reizen en het niet kunnen uitoefenen van bepaalde beroepen. ‘De beperkingen die gepaard gaan met het niet hebben van een paspoort, hebben veel invloed gehad op mijn ontwikkeling in Nederland.’

Beroep
Zo kon hij zijn droom om marinier te worden snel wegstrepen, licht hij toe: ‘Ik weet niet hoe het anders was gelopen als ik wel een paspoort had gehad. Ik wou marinier worden. Maar dat kon niet. Ik maakte mijn mbo af en wilde op het hbo rechten studeren, maar ik dacht dat ik tachtig procent van de functies niet mocht uitoefenen. Toen koos ik voor management, economie en recht. Om tijd te winnen. Maar na een jaar veranderde er niets aan mijn situatie, dus koos ik voor vastgoed.’ Ook vindt hij het lastig om aan een studiegerelateerde baan te komen: ‘Ik moet tijdens sollicitatiegesprekken mijn persoonlijke verhaal vertellen. En daarnaast word je niet gelijk behandeld. Zo moest ik bijvoorbeeld als enige van de sollicitanten een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overhandigen. Je valt dan al snel af.’

Confrontatie
Daarnaast is het pijnlijk om steeds geconfronteerd te worden met het niet hebben van een paspoort, vertelt Levon: ‘Dit gebeurt zowel tijdens reizen als rondom mijn eigen woonplaats. Ik woon in Venlo en doe mijn boodschappen graag in Duitsland. Ik sta iedere keer weer langs de weg, omdat de Duitse politie denkt dat ik een vluchteling ben die de grens over probeert te steken. Maar ook tijdens het reizen moet ik grenswachters, bijvoorbeeld in Spanje, keer op keer uitleggen wat mijn reisdocument inhoudt. Deze situaties zijn heel onaangenaam.’

Ook brengt het veel onzekerheden met zich mee, legt Levon uit. ‘Ik moet gissen naar wat ik wel en niet kan doen in Nederland. Het is erg onduidelijk wat wel en niet kan.’ En hoewel hij een verblijfstitel voor onbepaalde tijd heeft, met de belofte dat hij mag blijven, brengt het veel onzekerheid met zich mee: ‘De vraag of we ooit worden uitgezet blijft op de een of andere manier door mijn hoofd spoken.’ De politieke veranderingen wacht hij dan ook in spanning af: ‘Ik heb tot dusver enkel teleurstellingen moeten verwerken.’