Hoe kon Mark na een scheiding dakloos raken?

Sinds de invoering van de verhuurdersheffing zijn er zo'n tweehonderdduizend sociale huurwoningen minder. Het gevolg: mensen raken sneller dakloos. Zoals Mark, die na een scheiding het dak boven zijn hoofd verloor.

‘Het aantal daklozen stabiliseert’, aldus het CBS begin november. De jarenlange stijging is tot een stilstand gekomen, zo concluderen ze. Maar daar zetten de mannen van Even tot hier zo hun vraagtekens bij. Want er is namelijk een deel dat helemaal wordt vergeten mee te tellen: ouderen, vrouwen en kinderen.

Dat zit zo: als mensen dakloos zijn en kinderen hebben, dan worden die kinderen niet meegerekend, legt Jeroen Woe uit. ‘En ook de vrouwenopvang tellen ze niet mee’, vult Niels van der Laan aan. En ook ouderen tellen ze niet mee. ‘Ze kijken naar de bijstandscijfers en ouderen zitten al in de AOW, dus dat telt dan ook niet’, aldus Jeroen.

Economische daklozen
Er komen dus nog steeds daklozen bij, concluderen ze. Vooral de groep zogenaamde economische daklozen wordt steeds groter. Dat zijn mensen die na een verbroken relatie of verlies van een inkomen dakloos raken. ‘Je zal maar je baan kwijtraken omdat je ziek bent geworden’, zegt Jeroen. ‘En dan ook nog je huis kwijtraken omdat je bent gescheiden’, vertelt Niels. ‘En dan ook nog geen nieuw huis kunnen kopen omdat je je baan was kwijtgeraakt’, aldus Jeroen. ‘Zoals Mark’, besluit Niels.

Dit alles is Mark overkomen; hij is dakloos geraakt. ‘Dat is door een vechtscheiding gekomen en een uitspraak van de rechter die aangaf dat ik de woning uit moest. Vanaf dat moment ben ik dakloos’, vertelt Mark. Het eerste gedeelte van die tijd zit hij op vakantieparken, in hotels, bij vrienden thuis en ‘zelfs ook in mijn auto’.

Daklozenopvang
Nu zit Mark in een daklozenopvang. ‘Door een brief aan de burgemeester ben ik hier terechtgekomen’, vertelt hij. Want aan een woning komt hij niet. ‘Het is op dit moment heel moeilijk om aan een sociale huurwoning te komen. Ook op de particuliere markt is het bijna niet te doen.’ Mark noemt de onzekerheid van geen dak boven zijn hoofd een verschrikking. ‘Je mist natuurlijk het thuisgevoel. Ook is het moeilijk om steeds weer te bedenken waar je naartoe gaat: bij vrienden op de bank, in een hotel of op een vakantiepark? Een thuisgevoel is heel erg belangrijk.’

Mark heeft geen werk op dit moment; hij leeft van een uitkering. In 2017 krijgt hij twee keer een TIA en een keer een herseninfarct. ‘Dus op dit moment doe ik het even rustig aan tot ik weer een huis heb.’

Verhuurdersheffing
Deze plotselinge dakloosheid is helaas niet uniek. Niels: ‘Zoals Mark zijn er veel meer mensen. En het kan iedereen overkomen inmiddels.’ En het is iets van de laatste jaren. Want ‘tien jaar geleden zou iemand zoals Mark helemaal niet dakloos zijn geworden’, aldus Jeroen. En dat heeft alles te maken met de verhuurdersheffing. Dat is een belasting die je moet betalen als je een sociale huurwoning verhuurt. Deze heffing geldt dus niet voor mensen die huizen verhuren in de particuliere sector. Nee, deze geldt alleen voor verhuurders van sociale huurwoningen, woningen die zijn bedoeld voor mensen met minder geld.

Geen goed plan
En dat is best bijzonder, zo’n verhuurdersheffing. Nederland is namelijk het enige land met zo’n heffing. Het doel van deze heffing is het ‘realiseren van een budgettaire opbrengst’, aldus kabinet-Rutte II. ‘Het ging dus om geld’, concludeert Niels. Volgens experts geen goed plan, zo waarschuwen zij al in 2014: ‘Het woningtekort zal toenemen en huren worden onbetaalbaar.’ Toch ging het plan door. Et voilà: het woningtekort nam toe en huren werden onbetaalbaar. ‘Woningcorporaties hadden geen geld meer om woningen bij te bouwen’, legt Jeroen uit. ‘En om de verhuurdersheffing te kunnen betalen gingen die woningcorporaties woningen verkopen aan buitenlandse investeerders’, vult Niels aan.

Minder sociale huurwoningen
Sindsdien zijn er zo’n honderdduizend sociale huurwoningen verdwenen. Ook zijn er een kleine honderdduizend minder nieuwe sociale huurwoningen gebouwd. ‘Zonder die verhuurdersheffing hadden we nu zo’n tweehonderdduizend sociale huurwoningen extra gehad’, volgens Niels.

Het nieuwe regeerakkoord kan hopelijk een oplossing bieden. ‘Daarin stond dat ze van plan zijn de verhuurdersheffing af te schaffen’, aldus Jeroen. Maar niets is zeker, want ‘de details moeten we nog even uitwerken’.