Hoe is het om dyslexie te hebben?

Het aantal kinderen met dyslexie in Nederland is nog altijd fors en aan de procedure rond de behandelmethode voor kinderen met dyslexie schort het nodige, zo wordt duidelijk in Kassa. Hoe is het voor een kind om dyslexie te hebben en wat is er precies aan de hand?

Wat is dyslexie?
‘In brede zin spreken we van dyslexie als kinderen problemen hebben met het leren lezen of spellen’, vertelt neurowetenschapper Milene Bonte over de betekenis van het begrip. ‘We spreken van ernstige dyslexie als die leesproblemen op de basisschool hardnekkig en heel ernstig zijn.’

Eén op de twintig kinderen heeft dyslexie, wat grofweg inhoudt dat in elke klas wel iemand met dyslexie zit. Verder heeft ongeveer een derde van de vijftienjarigen en de helft van alle basisschoolleerlingen in groep 8 ernstige leesproblemen.

Geen progressie
Eric Schrover is vader van twee kinderen met een taalachterstand. ‘Het niveau van taal was vanaf de geboorte al zichtbaar’, zegt hij. ‘Met voorlezen en zelf boekjes lezen merkte je al gauw dat ze het niet snel oppikten. Je zag telkens dat ze zinnen formuleerden die niet overeenkwamen met de zinnen die in het boekje stonden. Daardoor zat je elke keer op hetzelfde leesniveau en bleef je dat maar herhalen.’

Geen plezier meer
Schrovers oudste dochter, Renske, deed groep 4 over vanwege haar taalachterstand. ‘Maar ook na het tweede jaar in groep 4 kwam ze er niet goed uit’, zegt hij. ‘Je zag dat ze het daar steeds moeilijker mee kreeg; het werd een blokkade. Ze wilde op een gegeven moment echt niet meer naar school. Ze had er geen plezier meer in. Dat is iets wat je als ouder wel echt raakt.’

En dat is enorm kwalijk, stelt Bonte. ‘Als een kind ernstige leesproblemen heeft, dan zal het ook een laag zelfbeeld ontwikkelen. Want een kind met ernstige leesproblemen wordt daar constant mee geconfronteerd. Niet alleen bij de Nederlandse les, maar ook bij andere vakken. Neem de verhaalsommen bij wiskunde, daar komt het natuurlijk ook aan op lezen. Dit probleem leidt ook tot schaamte, vooral bij het hardop lezen in de klas.’ Schrover vult aan: ‘Overal is taal aanwezig, dus je ziet dat die kinderen aan het worstelen zijn om die kennis tot zich te krijgen.’

Intelligentie
‘Maar dat heeft helemaal niets te maken met hoe intelligent een kind is’, vervolgt hij. ‘Dat is inderdaad een veelvuldig gemaakte fout’, constateert ook Bonte. ‘Dyslexie is een specifiek probleem, dat gaat over leren lezen. Dat staat compleet los van iemands intelligentie. Dat is wel belangrijk om te benoemen, want in de maatschappij wordt vaak gedacht dat mensen die spelfouten maken of moeizaam lezen, niet zo slim zijn.’

Het is belangrijk dat dyslexie al op jonge leeftijd wordt behandeld. ‘Want anders kan het ook op je verdere leven invloed hebben’, zegt Bonte. ‘Denk daarbij aan kansen op de arbeidsmarkt en deelname in de maatschappij. Simpele dingen als het lezen van ondertiteling bij een film of een gebruiksaanwijzing lezen kan dan allemaal lastig zijn.’

Vergoeding
Renske, die te maken heeft met een zware vorm van dyslexie, kreeg een behandeltraject en daarvan werd alles beter. Schrover: ‘Het plezier komt terug en ze begint zelfs haar neefjes voor te lezen, dat hadden we een jaar geleden echt niet durven hopen.’

Omdat Renske bij de Cito-toets de laagst mogelijke score voor lezen haalt, wordt de 3600 euro die gemoeid is met haar behandeltraject compleet vergoed. Een ander kind van Schrover, Dirk, worstelt ook met taal. Echter, omdat dat niet in dezelfde mate als Renske is, valt hij niet binnen de richtlijnen om te testen op dyslexie en komen zijn ouders bij hem niet in aanmerking voor een vergoeding.

Extra budget
Maar omdat je met het label ‘dyslexie’ recht hebt op onder meer extra tijd bij toetsen, vonden Dirk zijn ouders het toch belangrijk dat hij dit label kreeg en hebben ze de 1100 euro die daarmee gemoeid was, zelf gefinancierd. De kosten hiervoor, die in sommige gevallen dus zelfs duizenden euro’s kunnen bedragen, zijn voor veel ouders die ook kinderen hebben met taalproblemen vaak de reden om geen hulp in te schakelen, terwijl dat eigenlijk wel goed zou zijn.

Kamerlid René Peters (CDA) wil dat voortaan alle kinderen met dyslexie kosteloos kunnen worden geholpen door school. ‘Het kabinet trekt een miljard euro per jaar uit om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren’, zegt hij. ‘Van dat geld kunnen scholen extra personeel inschakelen om kinderen beter te helpen. Dat kunnen ook dyslexie-experts zijn die nu nog werken voor commerciële bureaus.’

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport liet aan Kassa weten dat de zorg rond dyslexie onderdeel is van lopende gesprekken over wat wel en niet onder de Jeugdwet valt. ‘Het doel is om daarover deze maand een overeenstemming te bereiken’, vertelde een woordvoerder.