Hoe is het om als kind de dupe te zijn van het toeslagenschandaal?

De moeder van Milton Moreira Moreno werd onterecht door de Belastingdienst aangemerkt als fraudeur. Eind september sprak hij in de Tweede Kamer over de impact die dit op hem als kind heeft gehad. Hij schreef onderstaand gedicht en droeg het daar voor. In Spijkers met Koppen vertelt hij uitgebreid hoe deze tijd voor hem was.

‘Het is niet oké dat je moeder werkt en blijft werken zonder vooruitzicht. Het is niet oké om zwijggeld te krijgen. Het is niet oké dat de slager zijn eigen vlees keurt. Het is niet oké dat mensen met een bepaalde functie niet veroordeeld worden voor hun misdaden. Het is niet oké dat wij moeten bewijzen dat wij slachtoffers zijn. Het is niet oké om maar alles te accepteren. Het is niet oké om stil te blijven.’

Wanneer kreeg je voor het eerst door dat jouw moeder werd aangemerkt als fraudeur?
‘Ik was 12 jaar toen ik het voor het eerst doorkreeg. Er kwam toen een brief, van de Belastingdienst uiteraard. Daar stond in dat mijn moeder een fraudeur was en dat zij iets moest gaan betalen.

Liet jouw moeder de brief aan jou lezen?
‘Nee, ze verborg dat voor ons om ons gerust te stellen. Maar uiteindelijk was ik zo ondeugend en nieuwsgierig dat ik hem toch besloot te gaan lezen. Er stond dat mijn moeder een heel hoog bedrag verschuldigd was [aan de Belastingdienst]. Ik kon het zelf niet uitspreken, maar ik zag wel een aantal nullen staan.’

Het bleek te gaan om een bedrag van 125.000 euro.

Snapte je gelijk de ernst ervan?
‘Ik snapte het niet helemaal, maar ik wist wel dat er problemen waren. Dat merkte ik ook aan mijn moeder; dat ze wat stiller was, dat ze wat vaker op haar kamer zat en ’s nachts hoorde ik af en toe een huilbui.’

Merkte je ook dat jullie minder geld hadden?
‘Ja. Bepaalde dingen die werden wat minder. Dingen die wij daarvoor wel kregen werden wat minder, bijvoorbeeld nieuwe kleren en nieuwe schoenen. Maar ook de grote boodschappen werden steeds minder en dat komt natuurlijk ook bij jou binnen en dan denk je: hoe kan dit?

Je vertelde de Commissie: “Ik heb geen jeugd gehad.” Wat bedoelde je daarmee?
‘Mijn jeugd verliep niet zoals die van eenieder. Op mijn veertiende begon ik al met werken. Ik werkte fulltime. Na school ging ik direct naar Albert Heijn. Ik voelde me geroepen omdat ik de oudste in het gezin was. Ik wilde mijn moeder helpen en mijn steentje bijdragen. Dus dat deed ik op de manier waarop ik dat kon. Omdat mijn moeder een gedupeerde was ging haar salaris eigenlijk alleen naar het aflossen van de schuld.’

Het geld dat Milton binnenhaalde met werken ging naar eten en andere middelen voor het gezin.

Hoe voelde je je daaronder?
‘Ik had niet echt een gevoel daarbij. Het was iets dat moest. Ik had echt het gevoel: ik moet dit doen.’

Wat zei je moeder daarvan?
‘Mijn moeder wist dit niet. Ik zei gewoon tegen mijn moeder dat ik ging werken om te sparen om mijn rijbewijs te halen.’

Je wilde een bepaalde opleiding, maar daar heb je van afgezien omdat je anders niet veel zou kunnen werken. Wat wilde je worden?
‘Ik wou kapitein worden van een cruiseschip. Dat was mijn droom. Maar mijn schooldagen waren zo lang dat ik er niet meer naast kon werken zoals ik daarvoor deed. Toen heb ik besloten – zonder dat tegen mijn moeder te vertellen natuurlijk – de logistiek opleiding te gaan doen. Dat duurde maar een jaar. Daarna ben ik gelijk gaan werken.’

Kijk jij toch terug op een leuke jeugd?
Ja. Als ik zo terugkijk ben ik wel trots op de dingen die ik heb gedaan en op de manier waarop ik het heb gedaan.’

Had je het erover met je vrienden?
‘Een paar vrienden wisten ervan af, maar niet tot in detail. Dat legde ik gewoon uit. Maar ik schaamde me er ook voor.’

Kon je uitleggen dat dit onterecht was?
‘Nee. Want ik kon het niet bewijzen. Het is de Belastingdienst, het is niet een meneer die je iets verkoopt. Het is een grote organisatie. Als je zegt dat het niet zo is, moet je ook kunnen aantonen dat het niet zo is.’

Je zat daar voor de Commissie. Thierry Aartsen werd geraakt door je woorden. Deed je dat goed dat je hem kon raken met je verhaal?
'Ja, tuurlijk. Ik zat daar wel in mijn eentje, maar het was een stem van velen. Voordat ik daarnaartoe ging, wilde ik zelf ook niet praten omdat ik dacht: zij vragen wel naar mijn verhaal, maar dat gaat mijn toekomst niet verbeteren. Toen had ik het er met mijn moeder over en zij zei: “Waarom probeer je het niet? Ik weet dat je het kan en als jij het doet dan doe je het voor eenieder die het niet durft of niet in de mogelijkheid is om te spreken.” Dat gaf mij wel motivatie om daar toch te gaan zitten en ze recht in de ogen aan te kijken.’