Hoe blijf je jong?

In gesprek met Chris Zegers, die voor Forever Young uitzocht hoe mensen jong blijven. ‘Deze mensen stellen geen hoge eisen aan geluk.’

In het aanstekelijke Forever Young, portretteert Chris Zegers ouderen die onvermoeibaar alles uit het leven halen. In Amerika Frankrijk, Engeland, Israël en Japan ontmoet hij tachtigers en negentigers die leven alsof ze twintig zijn: ze hangen in de trapeze, doen aan ijshockey, draaien plaatjes in nachtclubs of zijn coureur op het circuit. De dood is nicht im Frage, ze leven nu.

Chris, heb je hun geheim ontdekt?

Wat me op is gevallen, is dat ze alle zes een enorme drive hebben. Als je gedreven bent kom je in je energie, en wanneer je dan dingen doet die meer energie geven dan dat ze kosten, dan schijn je daar dus heel oud mee te kunnen worden. Of heel jong mee te kunnen blijven.

Zit ‘m dat erin dat ze ooit het juiste beroep hebben gekozen?

O nee, nee! Bij de meesten van hen is het beroep dat ze hadden ondergeschikt geweest. Niet bij allemaal hoor; we spraken een 98-jarige Franse arts die nog steeds twee dagen per week spreekuren houdt, waarbij de wachtkamer van zijn praktijk aan huis tot de nok toe is gevuld. Voor hem was zijn beroep ook zijn roeping. Maar hij is een uitzondering, want bijvoorbeeld de 83-jarige Japanse vrouw die we portretteren, heeft haar hele leven in haar familierestaurant gewerkt – ze werkt er nog steeds. Op zich al bijzonder, maar het gaat ook om de keuzes die ze daarnaast maakte. Die vrouw adopteerde bijvoorbeeld twee kinderen toen ze al een stuk ouder was. Zeven jaar geleden bedacht ze dat het haar leuk leek om plaatjes te draaien. Ze kocht een mengtafel, oefende tot ze het onder de knie had en nu treedt ze op bij grote feesten en staat ze tot twee, drie uur ’s nachts te draaien.

Jullie hebben het ver gezocht: Japan, Frankrijk, Amerika. Hebben we in Nederland geen inspirerende ouderen?

Dat is een terechte vraag. Je bedoelt: waarom moesten we de wereld over vliegen, CO2 uitstoten, onze carbon footprint groter maken dan wellicht nodig. Kan het niet dichter bij huis? Wat mezelf betreft: graag. Na twintig jaar de wereld over reizen ben ik liever vaker hier. Vooral nu ik twee jonge kinderen heb. We hebben heus gezocht. Maar niet gevonden. Of nou ja, we hadden de usual suspects kunnen kiezen. Naar de rave-opa kunnen gaan. Die loopt al die party's af en danst dan tussen de twintigjarigen. Maar ja, die kent iedereen al. O, jij niet?

Nee. Maar ik heb bijvoorbeeld een oom van 80. Hij doet aan hordelopen en loopt de 100 meter binnen – nou ja, dat hou je tegoed – maar heel snel. 

Maar heeft hij ook iets te vertellen dat uitstijgt boven het gewone en interessant is voor anderen?

Ik vind hem erg amusant. Maar ik bedoel eigenlijk: die Japanse die jullie spreken is misschien in Japan zoiets als de rave-opa hier. Dat het lekker is omdat je het ver haalt. Of was de idee ook dat je echt iets van ze moest kunnen leren?

Dat was zeker het idee, grappig dat je dat zegt. Van tevoren dacht ik: nu ga ik heel veel wijsheden opdoen, al die oude mensen die zo veel leven achter zich hebben, die moeten wel weten wat het is. Dat viel soms vies tegen eigenlijk.

O ja?

We spreken bijvoorbeeld een 93-jarige Poolse jood. Zijn ouders werden gedeporteerd. Hij vocht zelf in de Tweede Wereldoorlog, ging in Normandië het strand op tijdens D-Day, hielp mee met de bevrijding van bezet gebied, en is na de oorlog als zionist naar Israël gegaan. Ik dacht juist bij deze man dat zijn wijsheid als een aura om hem heen zou hangen. Het eerste wat ik zag toen ik zijn huis binnenkwam, was een groot portret van president Trump. En al snel bleek hij er nogal radicale ideeën op na te houden over de Palestijnen. Ik vond dat moeilijk te rijmen als je zoveel onrecht hebt gezien in je leven. Voor een portret trekken we vier dagen met iemand op. Ik kan je zeggen: dat waren in dit geval vier hele lange dagen. Forever Young is geen programma waarin we de confrontatie aangaan, in dit geval moest ik af en toe op mijn lip bijten.

Maar je moet toch wel iets geleerd hebben van zes mensen die zulke lange levens achter zich hebben?

Natuurlijk. Ik geloof dat gelukkig oud worden op een bepaalde manier te maken heeft met je niveau van tevredenheid. Al deze mensen zijn niet bezig met: hoe ga ik gelukkig worden? Ze zijn gelukkig, omdat ze geen hoge eisen stellen aan dat geluk. Daarnaast staan ze open voor wat het leven brengt en zijn ze niet teveel bezig met de dag van morgen.

Heb je een beeld van je eigen oude dag?

Ik zie een bos, een grote schuur waar we oude herrie kunnen maken met gitaren, een koe, een geit en een varken. Mijn geliefde ziet het ook zo.

Speelt ze ook gitaar?

Nee, ze speelt ukelele. Maar ze mag ook meedoen in die schuur.

Forever Young, vanaf maandag 3 februari, NPO 3, 20:25 uur