Groeiende ongelijkheid door corona: hoe lossen we dit op?

Een forse toename van armoede, huiselijk geweld, werkloosheid en criminaliteit is het gevolg van de coronacrisis. Burgemeesters van vijftien grote steden waarschuwen voor een tweedeling van de maatschappij, meldt Joop.
 
De kloof tussen arm en rijk lijkt in deze periode sterk te zijn toegenomen. De achterstandswijken dreigen het grote slachtoffer te worden van deze crisis. Volgens de burgemeesters moet er snel meer geïnvesteerd worden in deze wijken, om de groeiende kansenongelijkheid tegen te gaan. ‘Denk bijvoorbeeld aan de toegenomen spanningen binnen gezinnen waar veel problemen samenkomen, in kleine huizen met weinig veilige (buiten)ruimte’, schrijven de burgemeesters. ‘Mentale gezondheidsproblemen als stress, angst en depressie nemen toe, door de onzekerheid over de eigen gezondheid, maar ook door de onzekerheid over het toekomstperspectief van kinderen, jongeren en volwassenen.’

Maatschappelijke schade
In deze periode wordt pijnlijk duidelijk in welke groepen de hardste klappen vallen, namelijk bij zij die dit het minst goed kunnen hebben: de meest kwetsbare groepen. 'Er wordt hier maatschappelijke schade aangericht die nog erg lang zal doorwerken', aldus de burgemeesters. Afgelopen dinsdag werd om die reden een manifest overhandigd aan ministers Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) en Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). Het manifest pleit voor extra steun vanuit het rijk om leerachterstanden, schulden en werkloosheid tegen te gaan.

Werkloosheid
De werkloosheidscijfers zijn de afgelopen maanden door het dak gegaan. We zien dat laagopgeleiden bovengemiddeld vaak de dupe zijn, omdat ze vaker een flexibel contract hebben, aldus Joop eind vorige maand. De sterkste (werkloosheids-)stijging zien we bij de schoonmaakbranche (+91%), de uitzendbedrijven (+87%), de detailhandel (+69%), de cultuursector (+67%) en de horeca en catering (+60%). In de maand maart nam de WW vooral toe bij uitzendbedrijven, horeca en catering en cultuur, zo blijkt uit cijfers van het UWV.

Leerachterstanden
In 2019 meldt Joop al dat leerlingen uit arme wijken massaal kampen met leerachterstanden. Het overgrote deel kampt met een taalachterstand en vaak hebben de kinderen daarnaast ook leer- en concentratieproblemen. Daar ligt aan ten grondslag dat ouders vaak niet in staat zijn hen te helpen. Dit probleem heeft, logischerwijs, in tijden van thuisscholing voor groeiende achterstanden gezorgd.

2-0 achter 
Maar de problemen begonnen al eerder. Al bij aanvang van de coronacrisis stonden mensen uit achterstandswijken 2-0 achter. In De Wereld Draait Door spreekt hoogleraar Beatrice de Graaf haar zorgen uit over de groeiende ongelijkheid. ‘Ongelijkheid wordt vergroot. Rijke mensen kunnen medicijnen kopen, kunnen zich beschermen. Maar arme mensen niet.’

Maar ook in Nederland zien we dit verschijnsel. Omdat deze problemen allemaal opstapelen groeien ze snel tot grote, onoverbrugbare grootte. Het verschil zit hem in kleine dingen die opgestapeld een enorm verschil maken. ‘Het gaat ook om thuis. Heb je thuis een rustige plek waar je kan uitzieken? Heb je genoeg groente en fruit? Heb je genoeg medicijnen ingeslagen? Heb je genoeg mensen die voor je zorgen? Weet je überhaupt hoe je met je eigen gezondheid om moet gaan?’ Al snel waren de voorraden bij de voedselbanken flink geslonken, waardoor mensen die daarvan afhankelijk zijn niet genoeg konden krijgen om hun gezin mee te onderhouden. ‘Dan hebben ze die buffer niet.’

Hoewel het zorgsysteem in Nederland voor iedereen gelijk is en er in de ziekenhuizen niet gediscrimineerd wordt, hebben arme mensen wel degelijk een achterstand op rijke mensen. ‘Je wordt pas ziek als het hele plaatje uit balans is’, aldus De Graaf. En die kans is nou eenmaal groter bij arme mensen.