Moeten we niet stoppen met al die oude sprookjes?

Ik ben geen pro in tinderen. Maar ik moet een gast bijna stalken om op een tweede date te mogen. Dan ga ik weer twijfelen aan die sprookjesachtige ontmoetingen, waarover mijn inner circle vertelt. Verder durf ik bijna niemand meer aan te spreken in een kroeg. En als mijn oog dan toch valt op een leuke kandidaat, kijk ik toch liever even op mijn Happn-app of ik de persoon in kwestie dáár kan vinden. Steeds vaker denk ik: “Kon ik maar terug in de tijd, toen was daten vast makkelijker”. Was het niet gewoon makkelijker om liefde te vinden in de tijd van mijn opa en oma en misschien zelfs nog in de tijd van mijn ouders?

Toen ik jonger was stond mijn boekenkast ‘letterlijk’ vol met alle Disneyfilms die bestonden en daar bovenop ook nog alle Disneyboeken. Mijn voorkeur ging natuurlijk uit naar de Disneyprinsessen en de daarbij behorende - te mooi om waar te zijnde - liefdesverhalen. Eén van mijn lievelingsverhalen was ‘Belle en het Beest’, een sprookje waarin de jonge Belle in het begin van het verhaal door machoman Gaston wordt versierd. Later in het verhaal wordt zij - zogenaamd op vrijwillige basis - gegijzeld in het kasteel van ‘het Beest’. Om een lang verhaal kort te maken, Belle vindt uiteindelijk liefde bij haar gijzelaar en zij leefden nog lang en gelukkig. Hoezo gevalletje Stockholmsyndroom? Opeens vind ik het niet zo gek dat ik een zwaar vertekend beeld heb van het vinden van liefde. Als ik hier langer over nadenk, besef ik me dat als het op daten aankomt ik altijd achter het moeilijkere type aanzit. Eigenlijk net als de Disneyprinsessen in de sprookjesverhalen. Deze prinsessen zijn naast dat zij vrijwel altijd minderjarig zijn ook nog naïeve, onderdrukte types waarvan de hoogst haalbare levensdoelen altijd trouwen, kinderen krijgen en in een groot kasteel belanden is. Sprookjes krijgen voor mij opeens een hoog golddigger-gehalte. Naast dat het in de sprookjes gaat over maatschappelijk verwerpelijke kindhuwelijken natuurlijk. Zijn sprookjes misschien oude orale tradities die vrijwel altijd gaan over goede en slechte ideeën rondom seksualiteit? Dus pushen dit soort sprookjes dat narratief?

Met mijn bi-culturele achtergrond weet ik dat veel van dit soort sprookjes op een gekke manier verwoven zitten in oude tradities. Ik heb zoveel mooie verhalen aangehoord in mijn jongere jaren. Het lijkt een onschuldige manier van communiceren, maar feitelijk wordt in die verhalen een moraal in de vorm van een fabel overgebracht. En het zijn toch echt óók standaarden waar in bepaalde culturen naar wordt geleefd. Dus je kan wel stellen dat - als ik de traditie moet geloven - het op een jonge leeftijd trouwen en kinderen krijgen toch niet zo vreemd is. Als ik moet geloven in het moraal van het verhaal natuurlijk. Als een meisje geslachtrijp is, is zij blijkbaar dus klaar om te trouwen, moet zij in een groot kasteel gaan wonen met haar prins, krijgt zij kinderen én wordt uiteindelijk huisprinses. Dit soort verhalen veroorzaken al eeuwenlang een disbalans tussen mannen en vrouwen wereldwijd. Ik leef binnen twee culturen. Omdat ik gelukkig wel een soort van educatie heb gehad, heb ik een ander soort bewustzijn gecreëerd: dat je als vrouw ook een superheld kan zijn. Wat heel veel meisjes wereldwijd dus niet weten door gebrek aan educatie en de drang van hun omgeving om tradities in stand te houden. Hun enige optie is vaak wachten op de prins op het witte paard. Die hun wel even zal redden van het machteloze bestaan om daarna ook vaak weer in onderdrukking verder te leven. Door dit alles worden meisjes een soort van makkelijker in het huwelijk genavigeerd op een jonge leeftijd. Het is heel gek te beseffen hoe wij op een jonge leeftijd geconditioneerd worden door sprookjes.

Dit alles bij elkaar motiveerde mij eigenlijk om uit te zoeken hoe het zit in Nederland als het gaat om huwen op minderjarige leeftijd? In Nederland zijn wij nog best soepel als het gaat om daten en seksueel oriënteren op een jongere leeftijd. Maar als het gaat om je binden op een jonge leeftijd gaat dat vaak gepaard met een gevoel van onderdrukking. Uit cijfers blijkt dat jaarlijks zo’n 250 kindhuwelijken voorkomen in Nederland. Een groot deel van deze huwelijken worden voltrokken in het buitenland waarna het echtpaar weer terugkeert naar Nederland. Daardoor is het ook heel moeilijk dit soort huwelijken te monitoren, dat maakt de situatie nogal complex. Gelukkig worden dit soort huwelijken -waarvan een van de twee nog geen 18 is- niet zomaar erkend in Nederland. De leeftijd binnen kindhuwelijken gaat wel omhoog omdat de meeste ouders tegenwoordig toch meer waarde hechten aan een opleiding. De gemiddelde leeftijd is dan ook 16 of 17 jaar, wat nog steeds heel jong is natuurlijk. Er zijn gelukkig genoeg organisaties die zich buigen over deze kwestie. Prinses Mabel heeft vorige week met haar organisatie ‘Girls not brides’ de Geuzenpenning in ontvangst genomen. Haar organisatie heeft miljoenen kindhuwelijken weten te voorkomen wereldwijd. Het streven van ‘Girls not brides’ is dan ook kindhuwelijken wereldwijd uit te bannen voor 2030.

Wat ik denk dat bij kan dragen bij het terugdringen van kindhuwelijken wereldwijd is een ander soort verhaal vertellen. De koning in een sprookje kan ook een keer vervangen worden door een koningin en een superheld kan ook prima een vrouwelijke personage zijn. Je ziet wat voor positief effect de Marvel-film ‘Black Panther’ heeft op de zwarte gemeenschap wereldwijd. Door een positieve representatie van zwarte personages in de film, voelen zwarte kinderen zich wereldwijd “empowered” en verkleden zij zich als de superhelden. En er is ook al een stille revolutie gaande onder vrouwen die prestigieuze beroepen overnemen. Zij drukken daarmee zeker hun stempel op de samenleving. Maar de oude verhalen, tradities en sprookjes moeten ook meegaan met de tijd om zo een positiever narratief te pushen. Niet alleen voor de vrouwen zelf, maar ook mannen gaan dan anders dénken over vrouwen wereldwijd. Mede op deze manier helpen wij dan misschien wel kindhuwelijken voor 2030 de wereld uit. Dat zou pas écht een mooi verhaal zijn.