Coffeeshops zijn niet blij met de wietproef. Waarom?

Tien gemeenten gaan vanaf 2021 in hun coffeeshops wiet van door de staat aangewezen telers verkopen. Een van die gemeenten is Groningen. Emma Wortelboer ging in Climax langs bij zo’n coffeeshop.
 
Het idee klinkt simpel: coffeeshops maken geen gebruik meer van illegale telers, maar verkrijgen hun wiet in plaats daarvan bij een door de staat aangewezen teler. Maar er blijken wat haken en ogen aan te zitten. Zo is het behoorlijk prijzig en wat doe je als het vierjarige experiment afloopt?

Kwaliteit
De eerste moeilijkheid zit hem voor de coffeeshops in het aanbod. Dat gaat namelijk helemaal veranderen. Waar ze eerder vaste kwekers hadden waarvan ze de kwaliteit kenden, tasten ze nu in het duister over het aanbod staatswiet. Zelf hebben de coffeeshops geen inspraak over de selectie van de kwekers. ‘Daarvoor zijn we volledig afhankelijk van de overheid.’ Zo valt ook de hasj, gekweekt in Marokko, weg. Dat zou in de wietproef vervangen moeten worden door in Nederland geproduceerde hasj, maar dat is er nog niet.

Straatverkoop
Alle kwekers die nu leveren aan de coffeeshops raken ‘werkloos’. Ze raken grote afnemers kwijt en moeten dus ergens anders hun geld verdienen. De verwachting is dat deze kwekers hun producten zullen blijven aanbieden. Een deel zal dat doen in andere steden, rondom Groningen. Een ander deel zal het illegaal op straat gaan verkopen. ‘Wij verwachten dat zo’n veertig procent van onze omzet naar de straat en de thuiskwekers gaat.’

Vier jaar. En dan?
De door de staat geselecteerde telers mogen vier jaar wiet kweken. Daarna houdt het op. ‘In principe moeten ze daarna stoppen.’ Op dat moment moeten de coffeeshops ook weer een nieuwe groep kwekers aanboren om aan hun voorraad te komen. De coffeeshophouder verwacht dat zijn oude kwekers op dat moment niet meer bereikbaar zijn voor hem. Hij zal dus op zoek moeten gaan naar nieuwe kwekers. Waardoor er uiteindelijk nog meer illegale telers zullen opstaan.

Niet de juiste oplossing
Het is volgens hem dan ook niet de juiste oplossing voor het beoogde probleem. ‘Het enige wat we op moeten lossen is het probleem rond de kwekers. En dat is niet wat je met dit experiment doet. Ik verwacht dus ook niet dat de politie-inzet minder zal worden en het Openbaar Ministerie zal nog evenveel tijd kwijt zijn aan dit soort zaken. Ik vraag me heel erg af wat er te winnen valt met dit experiment.’ Toch is hij blij dat de oogkleppen omtrent dit probleem eindelijk af zijn gegaan. Vierenveertig jaar werd er niks gedaan aan het welbekende achterdeurbeleid. ‘Maar ik vind het een beetje optimistisch om te denken dat het eerste schot in die richting raak moet zijn. Er is nu een opzet voor een experiment, en dan moeten we nu gaan praten over hoe we dit gaan aanpassen zodat het ook een werkbare situatie oplevert.’

Progressieve stad
Ook lijsttrekker voor Student en Stad Marten Duit is niet blij met de invulling van het huidige experiment. Wel is hij blij dat ze überhaupt een van de tien steden zijn die meedoen. ‘Het doel van het experiment is toewerken naar de legalisering van de inkoop van wiet.’ Andere steden zoals bijvoorbeeld Amsterdam en Rotterdam hebben expliciet aangegeven niet mee te willen werken aan het experiment omdat ze niet achter de invulling staan. Groningen deed dat dus niet. ‘We vinden dat we als progressieve stad de mogelijkheid moeten bieden aan coffeeshops om in de toekomst hun hele teelt ook legaal te krijgen.’ Ook schat Duit de kans dat de staat met een hernieuwd experiment was gekomen heel klein in.