Nobelprijs 2016: wie wint wat?

Elk jaar op 10 december worden de Nobelprijzen uitgereikt. Deze prijs is te winnen op de gebieden scheikunde, natuurkunde, geneeskunde of fysiologie, literatuur en vrede. Ook is er een officieuze prijs, namelijk de Nobelprijs voor de Economie. De prijzen worden jaarlijks op de sterfdag van Alfred Nobel uitgereikt. Alfred Nobel heeft de prijs in 1895 ingesteld in zijn testament. In 1901 werd na zijn overlijden de prijs voor het eerst uitgereikt.

Begin oktober werden de winnaars van de Nobelprijzen van dit jaar bekend gemaakt. 10 december mogen deze winnaars de prijs in Zweden komen ophalen. Wij zetten de winnaars voor jou op een rijtje!

De Nederlander Ben Feringa mag zichzelf de winnaar noemen van de Nobelprijs voor Scheikunde 2016. Deze prijs, die hij deelt met de Fransman Jean-Pierre Sauvage en de Brit Sir James Fraser Stoddart, heeft hij te danken aan zijn onderzoek naar moleculaire nanomachines. In De Wereld Draait Door is Ben Feringa zelf te gast en vertelt hij over zijn ervaring en het project.

Drie Britten mogen zichzelf de winnaars van de Nobelprijs voor Natuurkunde noemen. Dit zijn David Thouless, Duncan Haldane en Michael Kosterlitz. Zij gaan deze prijs ontvangen voor de ontdekking van topologische fase-overgangen. Topologie is een tak van ruimtelijke wiskunde die zich bezighoudt met vormen. Fase-overgangen zijn gedaanteveranderingen van materialen, zoals het smelten van ijs of het koken van water. De Britten hebben een geheel nieuw type fase-overgangen ontdekt.

De Japanner Yoshinori Ohsumi is de winnaar van de Nobelprijs voor Geneeskunde voor het uitvinden van een methode voor het recyclen van kapotte celonderdelen. Het is bijzonder dat slechts één persoon deze prijs ontvangt. Dat is slechts vier keer in de afgelopen 20 jaar gebeurd.

Bob Dylan won de prijs voor de literatuur. Zijn schrijfkunsten als singer-songwriter hielpen hem deze prijs te bemachtigen. Lucky Fonz III vertelt bij Pauw waarom hij dit geheel terecht vindt. De zanger zelf heeft een maand na de bekendmaking laten weten de prijs niet in Zweden op te komen halen.

De Nobelprijs voor de Vrede gaat uit naar de president van Columbia, Juan Manuel Santos. Hij ontvangt de prijs voor zijn inspanningen om een eind te maken aan de burgeroorlog in Columbia die meer dan 50 jaar heeft geduurd.

Naast de erkenning en de prestige die men met de prijs krijgt, krijgt een winnaar acht miljoen Zweedse kronen (iets meer dan 800.000 euro). Dat is niet mis! Dit geld is afkomstig uit het fonds dat in opdracht van Alfred Nobel is opgericht en is bedoeld voor toekomstig onderzoek van de Nobelprijswinnaars.

Opvallend is dat er geen prijs valt te winnen voor wiskunde. Over de reden bestaan verschillende theorieën. Zo is er het verhaal gaande dat Nobel wilde voorkomen dat een beroemd wiskundige de prijs zou krijgen, omdat hij een affaire zou hebben met een vrouw met wie Nobel zelf relaties onderhield. Een meer waarschijnlijke verklaring is dat Nobel de wiskunde niet als een praktische wetenschap zag waar de mensheid veel aan zou hebben. Ook zou het feit dat er al een wiskundeprijs in Scandinavië bestond reden kunnen zijn voor het ontbreken van de prijs voor wiskunde.