De hipstertoerist: de stad is overgenomen

Speciaal zijn. We zijn er een beetje in doorgeslagen als je het mij vraagt. Neem nou Amsterdam. Ooit het moderne middelpunt van Nederland, maar inmiddels is de hoofdstad een soort karikatuur geworden van zichzelf. Met de hipstertoerist die langzaam tot in de diepste krochten van de grachtengordel zijn territorium afbakent.  

Wie de hipstertoerist is? Hij haalt geen satékroketje bij de FEBO, maar bestelt een croquet in de croquetboetiek. Hij neemt drie trams en een racefiets naar een buitenwijk om Peruaans koffiedik op te lepelen in een toko genaamd ‘De Toko’. Niet omdat de koffie er per se zo lekker is, maar omdat hij wel heel speciaal is. En het staat zo lekker hip op Instagram.

Ja, was het leven van de hipstertoerist maar zo makkelijk als een gewoon kopje zwarte koffie. Maar nee, die zal niet genoeg likes vangen op Instagram. En morgen rijst er weer een nieuw koffietentje op uit de as van een doodnormaal café dat niet met zijn tijd meeging en moet er daar gehipsterd worden. Kortom, hipsteren is een werkwoord. En verwar je bij de hipstertoerist overigens niet met de gewone hipster. Die trekt niet naar de hippe plekjes, die heeft ze al ontdekt voor de toerist. Ik zeg trouwens bewust ‘gewoon’, want hipsters zijn tegenwoordig net zo vergroeid met het straatbeeld als de gemiddelde cactusverkopende concept store Ze zijn onderdeel van onze cultuur.

Hipsters heb je in vele soorten en maten. Het zijn eigenlijk net cactussen. Soms staan ze in bosjes bij elkaar, maar veel vaker spot je ze alleen op de mainstream vlakte. Want als hipster sta je solo. Als iedereen teveel op je lijkt, ben je namelijk allang niet meer hip. In tegenstelling tot de hipstertoerist, die het niet uitmaakt of hij in rijen dik met anderen voor die ene koffietent staat. Als ze er maar zijn geweest. Voor de likes.

Nee, de hipstertoerist vindt zijn roots in een zielloze vinex-wijk in Culemborg waar hij zijn dagelijkse boodschappen niet bij de Marqt met een Q, maar gewoon bij de buurtsuper doet en waar al 30 jaar dezelfde vrouw bij de vleesafdeling leverworst uitdeelt. Hij verlaat zijn niet zo hippe nest zo af en toe om in de grote stad te doen alsof hij al die speciale plekjes zelf heeft ontdekt, terwijl hij eigenlijk de hipster volgt. Dat maakt hem anders dan de échte hipster. 

De steden zijn duidelijk aan het verhipsteren en de bustour-tourist worden langzaam verdreven door de hipsterstoeristen uit eigen land. Als ik een ‘dagje Amsterdam’ doe, dan kom ik er niet met het Rijksmuseum. Nee, alles moet speciaal zijn en daar speelt de gemiddelde pop-up store handig op in. Dus slepen we onszelf naar die speciale koffiebar in een buitenwijk, ver weg van de normale toeristenroute, terwijl we ook een koffie in het café hadden kunnen scoren. Ik wil eigenlijk niet tien kilometer en veertien tramhaltes wachten tot een kopje koffie, maar ook ik ga er onbewust in mee. Iets met fear of missing out en het idee te kunnen zeggen dat ik er geweest ben. Maak ik toch weer een hippe indruk in mijn niet zo hippe dorp.

Speciaal zijn is de norm, zo lijkt het. Maar waarom willen we zo graag speciaal zijn? Onze drang naar ‘niet mainstream zijn’ heeft vooral te maken met onze opvoeding, volgens Mark Manson in zijn boek ‘The subtle art about not giving a fuck’.  Hij legt uit dat we nu eenmaal zijn opgegroeid met het idee dat we speciaal zijn. Overal is een labeltje voor, je bent vooral niet normaal. Maar eenmaal in de boze grote mensenwereld, blijkt dat iederéén speciaal is en we dus eigenlijk allemaal heel gewoon zijn. Dus is speciaal zijn eigenlijk het nieuwe normaal. 

Ik krijg gelijk een beetje een heimwee naar ‘vroeger’, maar op een andere manier dan hipsters. Weet je nog, toen een patatje speciaal nog echt speciaal was? En Normaal nog een band was die in vol dialect hits scoorde? We wisten duidelijk wat normaal en wat bijzonder was. Want wat is het ‘nieuwe normaal’ van nu dan precies? Ik vind het zelf al een uitstapje als ik kies voor een patatje joppiesaus, maar vandaag de dag ben je allang niet meer speciaal als je zoete aardappelfriet bestelt met door een sjamaan gezegende truffelmayo.

Voor de hipstertoerist maakt het niet uit. Hij heeft die nieuwe koffietent alweer verlaten voordat het ‘uit’ is. Wat dat betreft is de maatschappelijke beweging als de hipster: de meest beweeglijke ooit. Vroeger noemde je jezelf punk en dan was je dat. Of niet en dan was je een hippie. Of iets anders. De hipstercultuur is er eentje waar je niet zo makkelijk bij kan horen. Voor je het weet, ben je alweer te mainstream en ben je in één klap geen hipster meer. Ook al vind je zelf van wel. Dat maakt de hipsters tot een interessant groepje. Zo eentje die je vroeger altijd zag op het schoolplein. Eigenlijk is de stad met al haar trendtentjes veranderd in een soort schoolplein XXL vol hipsters waar je als tiener hopeloos probeert mee te doen met wat hip is. Maar altijd ben je nét te laat. Doodvermoeiend eigenlijk. En zijn we daar eigenlijk niet te oud voor?

Ik ben wel weer toe aan gewoon normaal doen. Dat ik me niet bijna schuldig hoef te voelen tegenover mijn vrienden als ik niet naar de ene upcoming studentenwijk ben geweest in Rotterdam, maar gewoon koffie heb gedronken bij Mc Donalds. Misschien is het tijd voor een nieuwe beweging, waarbij het juist hip is om normaal te doen. Want dat is – zoals ze dat vroeger zo mooi zeiden – al gek genoeg