De eindeloze zoektocht van een ongelukkig mens

Ik kon er vroeger nooit bij dat een groen bos plaats maakte voor een zee van oranje bladeren. Dat dit gewoon natuur is. Niet dat er mensen zijn die ‘s nachts massaal de bladeren verven zodat we ’s ochtends wakker worden in een nieuwe wereld. De verwondering over de puurheid van natuur komt volgens hoogleraar filosofie Maarten Doorman omdat in ons allemaal een romanticus schuilt. En volgens Doorman is dat te herleiden naar 300 jaar geleden, naar de filosoof Jean-Jacques Rousseau.

Rousseau vond dat we terug moesten naar de natuur. Dat het gaat om de echtheid en puurheid van het leven. En volgens Doorman hunkeren we daar nog steeds naar. Denk aan half Nederland dat bij Boer Zoekt Vrouw aan de buis gekluisterd zit: kijkend naar het authentieke platteland en simpele liefde. Loop door de supermarkt en zie oud Hollandsche vleesjus, echte roomboter en grootmoeders appeltaart. We zijn zo bezig met de echtheid van het product, dat de waarheid, de onechtheid, ons ontglipt. Want hoe kan iets nog echt of natuurlijk zijn, als het door de mens wordt aangetast?

We zoeken zelfs zo naar echtheid dat we dat ook verlangen in anderen. We profileren onze ‘authentieke’ ik op Facebook, maar vergeten ons af te vragen of we dit nou echt zíjn of wíllen zijn. “En het verlangen leidt juist tot onechtheid”, legt Doorman uit. “Denk aan de politicus die een mediatraining moet volgen om authentiek over te komen.”

De constante zoektocht naar authenticiteit zorgt voor een ongelukkiger mens. Doorman legt uit dat de zoektocht constant leidt naar het tegendeel: “Zoek je naar het natuurlijke, krijg je het kunstmatige. Het echte geeft het onechte en de eerlijkheid de leugen.” Een rusteloze zoektocht naar een onrealistisch verlangen: zo delen we ons leven in. “Past deze baan wel bij mij, ben ik wel gelukkig in mijn huwelijk, daarvan word je uiteindelijk ongelukkig”, zegt Doorman in een interview met de Volkskrant.

En waar komt deze twijfel dan vandaan? “Omdat het streven naar authenticiteit ons gevoelsleven heeft veranderd. Vragen als ‘wie ben ik echt?’ en ‘wat wil ik in het leven?’ zijn tegenwoordig heel belangrijk.” Maar uiteindelijk maken juist dit soort vragen het ongelukkige gevoel groter.

Daarom is het juist goed om af en toe eens stil te staan bij wat ons wél gelukkig maakt. Ondanks dat dit niet authentiek is. Maar besef wel dat je authenticiteit niet moet verlangen. Verlang niet naar echtheid, maar neem genoegen met hoe het komt. En vraag jezelf vooral niet telkens af wie je bent of wilt zijn, want dat leidt alleen maar tot een ongelukkiger bestaan. Zoek de mooiste bladeren in de herfst, kijk Boer Zoekt Vrouw en eet ‘echte’ grootmoeders appeltaart. Daar is niks mis mee. Je mag zelfs weleens die groene blaadjes een handje helpen, met een likje rode verf.