BAKSTEEN - Ik blijf stil door al het geschreeuw om me heen
Massaal werden vorig jaar zwarte vierkantjes gedeeld op mijn tijdlijn om steun te betuigen aan de Black Lives Matter-beweging. Ik voelde druk om ook iets te plaatsen en uploadde het zwarte vierkantje met de tekst #BlackOutTuesday. Eén minuut later zat het me niet lekker en besloot ik de post te verwijderen. Niet zozeer omdat ik niet achter de boodschap van de actie stond - maar waarom koos ik ervoor om een zwart vierkantje te plaatsen, terwijl ik mij hiervoor nooit heb verdiept in dit onderwerp? Het voelde gewoonweg verkeerd om deze post te plaatsen omdat anderen het ook deden. Dit voelde niet als dé manier, plek en het juiste moment om mijn stem in deze kwestie te laten gelden. Maar mag je nog wel je eigen route en mening vormen als het om gevoelige onderwerpen gaat? Of word je dan direct veroordeeld door alles en iedereen? Het voelt voor mij alsof we te veel leven in een maatschappij waarin je direct moet roepen wat je vindt. Het lijkt erop dat je mee moet met de stroom, alsof de ruimte voor onderzoek en nuance er niet meer is.
Iemand de maat nemen
Het is nu een jaar geleden dat de zwarte vierkantjes werden gedeeld op social media, toch zit het mij nog dwars. Ik merk dat de trend zich de afgelopen maanden heeft voortgezet om van jezelf te laten horen. Laten we de situatie omtrent artiest en acteur Bilal Wahib als voorbeeld nemen: Bilal vroeg in maart een minderjarige jongen zijn geslachtsdeel te laten zien tijdens een livestream in ruil voor geld. De ochtend na het incident staat het op social media vol met reacties op de actie van Bilal. Iedereen vindt hetzelfde: Bilal zit fout. Daar sluit ik mij bij aan, want Bilal heeft iets stoms gedaan en ook ik keur zijn actie zeker niet goed. Maar er lijkt ook steeds meer een trend te ontstaan van mensen die elkaar de maat nemen, nadat ze eenmaal hun mening over iets wereldkundig hebben gemaakt. Kortgeleden zat ik met een vriendin in de auto en kwam een liedje van Bilal op de radio voorbij. Na vijftien seconden word ik aangesproken door mijn vriendin. Ze veroordeelde mij voor het luisteren van zijn muziek en zette de radio op een andere zender. Ik ging hier heel slecht op, of ik zijn muziek wel of niet mag draaien bepaal ik nog altijd zelf. Dit heb ik haar op dat moment niet verteld, omdat ik daar de ruimte niet voor voelde. Ik was op dat moment bang om veroordeeld te worden. Achteraf heb ik haar geconfronteerd en gezegd dat ik zelf bepaal of ik zijn muziek nog wil luisteren, maar dat kwam het niet binnen bij haar. Ze blijft staan achter haar standpunt, haar onbegrip doet mij pijn. Waarom voelt iedereen de behoefte zijn mening wereldkundig te maken en anderen daarmee ook lastig te vallen? De ideale situatie voor mij is om elkaar te horen en elkaars mening hierin te respecteren.
Alle feiten op tafel
In juli 2020 ging het gerucht op Twitter dat Palestina van de kaart is gehaald door Google Maps. Dit raakt een gedeelte van de mensen die ik volg. Ze besloten hun stem te gebruiken door het gerucht te delen en de tekst ‘PUT PALESTINE BACK ON THE MAP’ daaraan toe te voegen. Een paar dagen later schrijven online nieuwsplatformen dat dit gegeven onjuist is. Wat blijkt: Google Maps heeft het land Palestina nooit op hun kaart gezet. Wat mij stoort aan deze situatie is dat er te snel voor eigen rechter wordt gespeeld, voordat de feiten op tafel liggen. Ik realiseer mij nu des te meer hoe essentieel het is om je eigen onderzoek te doen - in plaats van elkaar blindelings te volgen en maar wat te roepen.
Mening onder stoelen of banken steken
Gek genoeg krijg ik het Spaans benauwd van het schrijven van dit stuk. Door mijn perspectief publiekelijk te delen raak ik wellicht een gevoelige snaar bij de groep die altijd een mening klaar heeft liggen, en deze maar al te graag oplegt aan anderen. Tussen alle uitgesproken oordelen die worden geveld en gedeeld, kies ik ervoor om in het begin stiller te zijn. Het voelt alsof ik continu onder een vergrootglas sta, wanneer ik niet dezelfde mening deel als de uitgesproken meerderheid. Alleen ben ik daar een beetje klaar mee en wil ik ook ruimte creëren om mee te kunnen praten, in plaats van de kant van de meerderheid te kiezen. Ik denk dat er genoeg mensen zullen zijn zoals ik die zich niet direct uitspreken op social media of in een groep. Deze stille groep wordt veroordeeld door mensen als mensenrechtenactivist Desmond Tutu. Hij zegt: “If you are neutral in situations of injustice, you have chosen the side of the oppressor.” Veel mensen staan voor mijn gevoel achter deze woorden van Desmond Tutu. Er wordt verwacht dat je een kant kiest en dat je van je laat horen. En als ik Tutu moet geloven kies ik de kant van de onderdrukker door niks van mij te laten horen. Alleen kies ik op het moment dat ik geen zwart vierkantje plaats op Instagram direct de kant van de onderdrukker? Ik vind van niet.
Een ver-van-mijn-bed-show
De woorden van Desmond Tutu dreunen nog steeds na in mijn hoofd. Op de redactie behandelen we de stelling ‘de staat moet excuses maken voor het slavernijverleden.’ Ik merk dat ik moeite heb met mijn redactiewerk omtrent deze stelling. Mijn visie omtrent dit onderwerp heb ik nog niet kunnen formuleren, maar dat durf ik nog niet uit te spreken. Tijdens de derde redactievergadering besluit ik mijn vinger op te steken: ‘Jongens, ik merk aan mezelf dat ik vrij weinig weet over het onderwerp om een mening te vormen. Ik voel mij hier schuldig over.’ We leven in het jaar 2021 en hoe kan het zo zijn dat ik mij niet direct emotioneel aangetrokken voel tot dit onderwerp? Een collega gaat in op mijn opmerking en geeft aan dat hij de eerlijkheid waardeert. Vervolgens stelt hij de vraag: ‘wat is de reden dat je niet weet waar je staat met betrekking tot dit onderwerp?’. En daar is het. De vraag die ik voor mijzelf nodig had om Demons Tutu’s uitspraak hierboven te weerleggen. Ik kies niet de kant van de onderdrukker, maar door het gebrek aan kennis hoor je mij mezelf niet zo snel over dit onderwerp uitspreken. Misschien ook niet gek, want als ik het onderwerp slavernijverleden onder de loep neem is het een ver-van-mijn-bed-show. Hiermee wil ik niet zeggen dat dit reden is om je niet uit te spreken tegen misdaden en onrecht. Het punt dat ik wil maken: er is een groep die niet bereikt wordt als je ervan uitgaat dat iedereen zijn mening direct klaar heef
De stille spreker
Dus mag ik mijn eigen mening vormen, en wereldkundig maken op mijn eigen tempo, zonder direct te worden veroordeeld voor het feit dat ik niet direct een mening heb geformuleerd? Mijn antwoord is: ja. Ik merk dat ik stil ben geweest als ik omringd word door oordelen van anderen. Ik wil iedereen vragen om de tijd te nemen om een eigen mening te formuleren, deze eventueel later uit te spreken en vervolgens begrip voor elkaar te hebben. Je hoeft niet te zwijgen als jouw mening niet direct aansluit op de meerderheid. Door het schrijven van dit stuk kom ik erachter dat ik nog aan het begin van mijn zoektocht sta in welke vorm ik mij wil uitspreken. Dus het spijt mij als ik nooit iets van mij heb laten horen, en het spijt mij ook als dat de komende maanden niet het geval gaat zijn. Gun mij om op mijn eigen tempo een mening te vormen. Of nodig mij uit om een gesprek te hebben. Laten we een veilige haven creëren voor de stillere groep, zodat ze de tijden en ruimte hebben om zelf een visie op verschillende onderwerpen te ontwikkelen.