FAQ: burgerinitiatief Abortus is geen misdaad

Hier lees je de meestgestelde vragen en de antwoorden over het burgerinitiatief 'Abortus is geen misdaad' van BNNVARA, Spuiten en Slikken en Humanistisch Verbond. 

Inhoudelijke vragen

Q. Waarom zijn BNNVARA, Spuiten en Slikken en Humanistisch Verbond dit burgerinitiatief gestart? 
A. Abortus is geen misdaad vinden wij. Maar hier in Nederland staat het nog altijd in het Wetboek van Strafrecht in Artikel 296. Alleen onder bepaalde voorwaarden is abortus toegestaan, maar officieel is het nog steeds strafbaar.  
Omdat abortus in het Wetboek van Strafrecht staat, is het geen onderdeel van het reguliere zorgstelsel en dat maakt de wetgeving inflexibel en kwetsbaar. Wij vinden dat het hier wél onderdeel van moet zijn, zodat het goed verankerd en beschermd is in de Nederlandse wet. En zodat abortus onder dezelfde wet- en regelgeving valt als een behandeling door een medisch specialist in het ziekenhuis.  
 
In dit artikel van De Correspondent wordt uitgelegd wat de gevolgen zijn van abortus onderdeel maken van het gezondheidsrecht: “Hierdoor ontstaat ook meer ruimte om de zorg te innoveren. Als abortus onder het gezondheidsrecht valt, kan het ook over andere kwesties gaan. Bijvoorbeeld: hoort abortus in het basispakket? Of is het nodig dat bij bepaalde late afbrekingen een medisch-ethische commissie een oordeel velt, zoals bij bijvoorbeeld ivf en andere behandelingen rondom reproductieve gezondheid gebeurt?” 

Q. Wat gebeurt er als Artikel 296 wordt geschrapt en er niet wordt voldaan aan de regels die er voor abortus zijn? Is het dan niet meer strafbaar? 
A. Nee, het is dan nog steeds strafbaar. Als Artikel 296 wordt geschrapt en abortus gaat onder de reguliere zorg vallen, zal abortus onder het gezondheidsrecht gaan vallen. Kort gezegd: gezondheidsrecht is een omvangrijk rechtsgebied en ziet onder andere toe op de rechten van de patiënt, de zorgaanbieder, de zorgverlener, de kwaliteit maar ook de financiering en organisatie van gezondheidszorg. Medische ethiek en aansprakelijkheid spelen een belangrijke rol in de wet- en regelgeving. Gevallen die buiten de voorwaarden van het gezondheidsrecht vallen worden behandeld door een medische ethische commissie die de situatie beoordelen. 

Daarnaast staat in Artikel 11 van de Grondwet; “Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam”. Wat betekent dat, door Artikel 296 uit het Wetboek van Strafrecht te schrappen, het ongewenst uitvoeren van een abortus nog steeds strafbaar blijft. 

Tenslotte is het volgens Artikel 82 van het Wetboek van Strafrecht strafbaar wanneer de ongeboren vrucht afdrijft of sterft als gevolg van mishandeling. Deze wet willen we in stand houden. 

Q. In Nederland kunnen mensen gewoon abortus laten uitvoeren, dus zijn jullie nu van niets een probleem aan het maken? 
A. Wij willen dat abortuszorg onder de reguliere zorg en dus het gezondheidsrecht gaat vallen, zodat het goed beschermd is in de Nederlandse wet. Nu is het strafbaar, tenzij je aan bepaalde voorwaarden voldoet. Wij willen dat het niet strafbaar is, mits je aan bepaalde voorwaarden voldoet. Het bezwaar dat abortus nu in het Strafrecht staat, is dat dit de regelgeving kwetsbaar en inflexibel maakt. De abortuszorg innoveren is hierdoor moeilijk en het taboe rondom abortus wordt mede in stand gehouden. 
 
Daarnaast zien we in de Verenigde Staten, Polen en Hongarije wat er kan gebeuren met het recht op abortus als oprukkende conservatieve politieke krachten hun kans grijpen. In Nederland is de regelgeving ook kwetsbaar. Omdat abortus in het Wetboek van Strafrecht staat, is het geen onderdeel van het reguliere zorgstelsel. Hierdoor heeft de politiek wat ons betreft nog te veel inmenging in het verworven recht op abortus. Vandaar dat we willen dat abortus onderdeel van de reguliere zorg wordt, zodat het goed verankerd en beschermd is in de Nederlandse wet. En zodat abortus onder dezelfde wet- en regelgeving valt als een behandeling door een medisch specialist in het ziekenhuis.   

Q. Is dit burgerinitiatief geen symboolpolitiek?  
A. Nee. Anniek de Ruijter, jurist en directeur van Bureau Clara Wichmann (een organisatie die zich inzet voor een betere positie van vrouwen in de Nederlandse wet) legt het helder uit in dit artikel van De Correspondent:  
“Het feit dat abortus onder strafrecht valt, en niet bijvoorbeeld is geregeld onder het gezondheidsrecht, maakt bovendien verschil voor de symbolische status van abortus, zegt De Ruijter. Abortus is wettelijk gezien een misdrijf dat gereguleerd moet worden, en dat zet de toon voor de hele discussie erover: je begint als verdediger van zelfbeschikking op min één. ‘Maar als je zou zeggen: dit hoort niet in het strafrecht, dit is een medische of medisch-ethische kwestie, de overheid gáát er helemaal niet over of ik zwanger moet blijven, dan zou de discussie eerder gaan over andere kwesties. Bijvoorbeeld: hoort abortus in het basispakket? Is het nodig dat bij bepaalde late afbrekingen een medisch-ethische commissie een oordeel velt, zoals bij bijvoorbeeld ivf en andere behandelingen rondom reproductieve gezondheid?’ Symboliek met reële effecten, kortom.” 

Praktische vragen

Q. Van wie is dit burgerinitiatief?  
A. Dit burgerinitiatief is gestart door BNNVARA, Spuiten en Slikken en Humanistisch Verbond.  

Q. Waar kan ik het burgerinitiatief tekenen?  
A. Het burgerinitiatief kun je hier tekenen.  

Q. Waarom moet ik ook mijn adresgegevens invullen als ik het burgerinitiatief wil tekenen?  
A. Om een geldig burgerinitiatief in te leveren bij de Tweede Kamer, moeten we naam, adres en geboortedatum indienen van iedereen die getekend heeft. Ook moeten ondertekenaars 18 jaar of ouder zijn en de Nederlandse nationaliteit hebben. Op de website van de Tweede Kamer staat uitgebreid aan welke voorwaarden een burgerinitiatief moet voldoen.  

Q. Waarom moet ik cookies accepteren voordat ik het burgerinitiatief kan ondertekenen? 
A. Het systeem waarin we alle handtekeningen van het burgerinitiatief verzamelen, heeft de mogelijkheid om social cookies te plaatsen. Daarom zijn we verplicht om toestemming te vragen. Wij maken echter geen gebruik van deze functionaliteit bij dit initiatief wat betekent dat er dus géén social cookies geplaatst zullen worden als je op de pagina van het burgerinitiatief bent. 

Q. Wat gaat er gebeuren als jullie 40.000 handtekeningen hebben gehaald? 
A. Als we 40.000 handtekeningen hebben, moet de politiek naar ons luisteren. De Tweede Kamer moet ons wetsvoorstel dan bekijken en bespreken. 

Q. Waarom zetten BNNVARA en Spuiten en Slikken zich hiervoor in? 
A. Wij vinden dat abortus geen misdaad is, maar een goed beschermd recht moet zijn wat goed verankerd is in de Nederlandse wet.   

Q. Waarom werken jullie samen met het Humanistisch Verbond? 
A. Humanistisch Verbond en BNNVARA hebben dezelfde boodschap: schrap Artikel 296 en haal abortus uit het Wetboek van Strafrecht door het onderdeel te maken van de reguliere zorg. Samen staan we sterker, dus we hebben onze krachten gebundeld met dit burgerinitiatief.