Spoeddebat en verbijstering in Emmen over vernietiging van unieke archeologische vindplaats

De gemeenteraad van Emmen eist opheldering over de gang van zaken rond de omstreden bouw van het distributiecentrum in de gemeente. Morgenavond is er een spoeddebat over de onthullingen in de Zembla Podcast ‘De verloren schatten van Emmen’. In de podcast wordt duidelijk hoe de gemeente Emmen tegen alle regels in, de bouw van een groot distributiecentrum goedkeurde op een stuk grond dat een unieke archeologische vindplaats is. Doordat de bouw inmiddels in volle gang is, zijn alle bodemschatten voorgoed verloren gegaan. De raad is niet geïnformeerd of betrokken bij het besluit van het college: “Een ernstige zaak die raakt aan de fundamenten van ons democratisch bestel, schrijven de acht raadsleden die het spoeddebat aan hebben gevraagd.

Robart de Jong van de lokale partij Hart voor Emmen wil tijdens het debat een motie van wantrouwen indienen tegen verantwoordelijk wethouder René van der Weide. Daarnaast wil hij dat er een raadsenquête komt, waarbij ambtenaren en bestuurders onder ede kunnen worden gehoord over de gang van zaken en hij eist per direct een bouwstop. 

Voor de bouw begon waren de archeologische resten op het terrein goed geconserveerd volgens Daan Raemaekers, hoogleraar Archeologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Gecombineerd met de omvang van het terrein was het volgens Raemakers een unieke vindplaats: “Ik ken er niet een in Nederland die hiermee vergelijkbaar is.”

De opmerkelijke gang van zaken in Emmen heeft ook SP-Kamerlid Sandra Beckerman bereikt. Zij heeft vragen over de kwestie gesteld aan de staatssecretaris voor Cultuur en Media. "Ze hebben een unieke vindplaats willens en wetens vernield voor een monsterlijk groot distributiecentrum”, zei Beckerman, die zelf is afgestudeerd als archeoloog en voor haar Kamerlidmaatschap ook werkzaam was in de archeologie. 

Beckerman vraagt de staatssecretaris of het mogelijk is om strafrechtelijke vervolging in te stellen, omdat volgens haar het vernielen van Rijksmonumenten kan worden gezien als economisch delict: “Welke stappen wilt u zetten richting de gemeente Emmen die bewust kozen voor het vernielen van een unieke archeologische vindplaats?”, aldus Beckerman.

De gemeente Emmen regelde onderling met de koper van het stuk grond, vastgoedonderneming Solidiam, dat de grond bouwrijp zou worden verkocht, zonder dat er archeologisch onderzoek uitgevoerd hoefde te worden op het terrein. Dat blijkt uit emailcorrespondentie in handen van Zembla. Op dat moment wist de gemeente al uit vooronderzoek dat het terrein een unieke archeologische vindplaats is. 

Ook blijkt uit de Zembla Podcast dat het college van B&W van Emmen een omgevingsvergunning verleende voor de bouw van het distributiecentrum zonder daarin voorwaarden mee te nemen die het archeologische erfgoed beschermen. Volgens deskundigen gaat dat in tegen het Verdrag van Malta waarin Nederland zich internationaal heeft verplicht om dit type erfgoed te beschermen. Sinds 2007 zijn in ons land de gemeenten hier verantwoordelijk voor.

De gemeenteraad van Emmen blijkt door het college van B&W nooit te zijn geïnformeerd over de unieke archeologische vindplaats, en dat die voorgoed verloren is gegaan. Ook is de Raad niet geïnformeerd over de afspraak tussen de gemeente en vastgoedontwikkelaar Solidiam over de ‘archeologische vrijgave’ van het terrein. 

De verbazing bij de lokale politiek is groot. RTV Drenthe sprak met verschillende uit de gemeente. Wim Moinat van de SP noemt de gang van zaken 'waanzinnig'. Hij wacht de antwoorden op de vragen die Hart voor Emmen aan het College van B&W heeft gesteld af, maar wil dat de onderste steen boven komt. "En als er fouten zijn gemaakt, dan moeten daar consequenties aan verbonden worden." Dat zegt ook fractievoorzitter René Wittendorp van het CDA: "De gemeente heeft niet de spelregels gevolgd en dat kan natuurlijk niet." 

RTV Drenthe sprak ook met omwonenden die eerder bezwaar maakten tegen de komst van het distributiecentrum. De omroep schrijft dat de omgeving vol “ongeloof” reageert op de onthullingen van Zembla. "Het is verbazingwekkend dat er vergunningen zijn verleend waarbij zaken achteraf niet kloppen”, zegt omwonende Lex Stax uit Oranjedorp tegen de RTV Drenthe: "Hoe kun je mensen vragen zich aan de regels te houden, als de gemeente dat zelf niet doet? Het vertrouwen in Oranjedorp in de politiek was al laag. En dat zie je nu weer bevestigd worden. Ze moeten echt even in de spiegel kijken."

Komende dinsdag verschijnt het tweede deel van de Zembla Podcast 'De verloren schatten van Emmen'. Luister deel 1: