Israël strijdt tegen de cultuur van de dood. Of is dat te simpel?

De afgelopen week stonden media stil bij de Palestijnse aanval op Israël, een half jaar geleden. De commentaren gaan over het doel om de gijzelaars zo snel mogelijk thuis te krijgen en over het motief van wraak na de barbaarse terreuraanval van Hamas. Dit past binnen de door de meeste Nederlandse media gekozen framing van de bloedige aanval op Gaza als een overdreven manier om Israël en haar burgers te verdedigen tegen een beestachtige tegenstander. PvdA-leider Timmermans ging zelfs zo ver te spreken over een “cultuur van de dood”. Maar ligt dat wel zo simpel?

Wat in ieder geval simpel is: het vernietigen van de Gazastrook is niet goed voor de gijzelaars. Meerderen zijn al gedood door eigen bommen en kogels. De eisen om de gevangenen terug te geven zijn niet onacceptabel. Voorgesteld zijn een gijzelaarsruil, wapenstilstand en/of het opheffen van de handelsblokkade. Netanyahu kiest echter voor het voorzetten van de aanval en doodt op een feestdag 8-jarige kleinkinderen van de Hamasleiding. Dat is logisch gezien het gestelde doel van de operatie (intimidatie ter pacificatie en verovering). Ook de Hannibalrichtlijn van de staat Israël speelt een rol: om chantage te voorkomen hebben gijzelaars weinig of geen gewicht. Het negeren van het lot van de gijzelaars leidt nu tot grote demonstraties op straat in Israël.

De campagne in Gaza verdedigt ook de eigen burgers in ieder geval op korte termijn niet. Het is hommeles aan de grens met Libanon, vele (duizenden?) IDF-reservisten vielen in Gaza en vanuit Yemen worden handelsschepen beschoten. Op de lange termijn beloven het toegenomen prestige van Hamas, een nieuwe generatie nóg bozere Palestijnen en de verontwaardiging in zowat de hele wereld niet per se veel goeds voor Israëls welvaart en veiligheid. De in de Westerse media zelden of nooit genoemde andere opties na 7 oktober (noest politiewerk of gewoon Palestina erkennen en met rust laten) maken Israël niet groter, maar wel veiliger.

Dan is er wraak als motief en middel. De aanval op 7 oktober was zó wreed en Hamas zo eng dat de Palestijnen een les moeten leren die ze nooit zullen vergeten. Dat is de framing die de Westerse media activeren om de Israëlische aanval te billijken. Een barbaarse vijand mag toch best met fors geweld bestreden worden? En barbaars was die zwarte dag. Bijna 1.500 onschuldige mensen lieten het leven. Palestijnen schoten op alles wat bewoog. Er zijn baby’s verkracht, onthoofd, levend verbrand en levend uit de moederbuik gesneden. Vele vrouwen werden verkracht en honderden bezoekers van een muziekfestival zijn geëxecuteerd. Ook in 2024 herhalen onze media regelmatig: dit was een barbaarse pogrom die Israël niet eerder meemaakte.

Maar wat staat er van die aangehaalde feiten na een half jaar overeind? De Israëlische autoriteiten hadden al geen solide track record qua correcte informatie over militaire zaken. Sinds oktober regent het niet alleen bommen maar ook volstrekte onzin over bijvoorbeeld Hamasbases onder ziekenhuizen, terrorisme binnen de UNRWA hulporganisatie en ontkenning van het gebruik van verboden witte fosforgranaten. Het aantal in Israël gedode mensen werd bijgesteld van 1.500 naar 1.200 en later naar ongeveer 1.000, waarvan rond de 600 burgers en 400 militairen. Een deel van die burgers schoot mee op Palestijnen, in een land waar wapenbezit en militaire ervaring normaal zijn. Als de aanvallers het op 7 oktober hadden gelaten bij schieten op gewapende mensen en meenemen van gijzelaars was er veel minder verontwaardiging geweest dan nu. Dat is niet zo, maar hoe meer dat wel de hoofdmoot was van de aanval hoe minder u woest hoeft te zijn op Hamas en begrip zult hebben voor het equivalent van 10 Hiroshima’s aan bommen op Gaza.

De situatie bij het muziekfestival is nu tamelijk helder. De Palestijnse milities wilden die dag een maximaal aantal gijzelaars roven en de IDF een flinke tik geven. Na het veroveren van de legerbasis Re’im waren militanten op weg naar een dorp om gijzelaars te nemen. Het is niet bekend of dit Qassam/Hamas, PIJ of een informele groep strijders waren. Het muziekfestival was, zonder dat de Palestijnen dat wisten, aan de gang vlakbij de grens aan een doorgaande weg. Daar had lokale politie een wegversperring opgezet en er ontstond een vuurgevecht. De bezoekers raakten in paniek en renden naar hun auto’s en door de velden eromheen. Door gericht Palestijns vuur en kruisvuur vielen onschuldige slachtoffers. Israëlische gevechtshelikopters hebben geschoten op minstens 70 auto’s en op groepjes mensen op de grond die op infiltranten leken. Bij dit festival hebben Palestijnse strijders misdaden begaan, ook vreselijke. Maar het was zeker niet gepland, mogelijk geen Hamas, en er was zeker niet alleen Palestijns vuur dat doden veroorzaakte.

Dat friendly fire speelt ook in de dorpen rondom Gaza. Palestijns geweervuur maakte vele slachtoffers, net als kruisvuur. Israëlische tanks hebben geschoten op huizen waarin ze militanten vermoedden. Zo is de enorme schade ontstaan die in de schoenen van Hamas werd geschoven, maar waar ze de wapens, tijd en motief niet voor hadden. 

De meest indringende beschuldigingen gaan over baby’s en verkrachting. De beschuldigingen van vreselijk geweld tegen specifiek baby’s waren altijd al ongeloofwaardig. Pasgeborenen zijn zelden doelwit, dergelijke daden zijn absoluut verboden voor moslims en er stond maar 1 Joodse baby op de dodenlijst. De beschuldigingen bleken dan ook een vergissing, leugen of onbewezen: gedode kinderen vielen door krijgshandelingen. Dat weerhoudt VS-President Biden (actieve deelnemer aan de aanval op Gaza) overigens niet om deze leugen te herhalen nadat die al was ontkracht.

Verkrachting van vrouwen door de invallers heeft grote aandacht in de media gekregen. Maar er is geen overtuigend bewijs voor. Er zijn geen namen bekend en ziekenhuizen in de regio zagen geen slachtoffers. Een vrouw werd genoemd maar ontkent, de familie van een genoemde overleden vrouw ook. Een reporter van de New York Times die rapporteerde over massale verkrachting, is ontslagen nadat ze tweets likete om Gaza tot slachthuis te maken. Dit betekent niet dat er geen seksuele misdrijven zijn gepleegd op 7 oktober. Het betekent wel dat openheid en gedegen onderzoek nodig zijn, en dat er waarschijnlijk geen plan was om seksueel geweld als wapen in te zetten. Wat Hamas ook is, het is (nog) niet terecht ze te beschuldigen van verkrachting als wapen.

De juridische situatie krijgt ook onvoldoende aandacht. Israël heeft op papier helemaal geen “recht op zelfverdediging”, het heeft de plicht de bezetting te beëindigen. En de Palestijnen hebben volgens het VN-handvest en meerdere VN-resoluties het recht zich te verweren, zelfs “met alle beschikbare middelen”. Daar valt moord op gevangenen bijvoorbeeld niet onder, maar een legerbasis aanvallen zeker wel. Dit was juridisch een verzetsdaad waarbij misdaden begaan zijn, niet simpelweg een terroristische actie vanuit bloedlust. Het veelgehoorde “pogrom” suggereert dat de aanvallers handelden vanuit Jodenhaat. Die beschuldiging heeft meer te maken met islamofobie dan met het duiden van al dan niet terecht verzet tegen bezetting.

Dit alles laat onverlet dat de aanval op 7 oktober veroordeeld moet worden. Vooral de beelden van executies van burgers die zich al hadden overgegeven zijn schokkend. Het was een zwarte dag voor de getroffen dorpen en het land als geheel. Als Hamas en PIJ die dag het gebied rondom Gaza niet hadden aangevallen, waren er ook geen Israëlische burgers door eigen vuur gedood. Maar de framing in de media alsof het Palestijnse doel was om zoveel mogelijk burgers te doden, verkrachten en/of martelen, is op zijn minst te simpel en waarschijnlijk goeddeels bezijden de waarheid. En hoe meer de aanvallers die dag zich richtten op militaire doelen en het levend meenemen van gijzelaars, hoe minder het geweld tegen Palestijnse burgers aan Westerse burgers te verkopen zou zijn.

Het is daarom tijd dat onze media aandacht geven aan het subtielere beeld dat is ontstaan over 7 oktober. Het eenzijdige beeld van een barbaars Hamas versus een beschaafd Israël dat onder een ultra-rechtse regering te ver gaat in wraak is onjuist. Die framing dient misschien wel onze regering, die actief de aanval steunt, maar niet onze bevolking. Er is al meer dan genoeg wantrouwen van instituties in ons land. En islamofobie. Het dient ook niet onze media zelf, want propaganda die bedoeld is om ruimte te maken voor de vernietiging van Gaza is onderdeel van de aanklacht tegen Israël bij het Internationale Gerechtshof. De beslissing van media in het Westen, en in hoge mate ook in Nederland, om die propaganda te onkritisch door te leiden naar onze bevolking druist niet alleen tegen journalistieke ethiek in, maar ook tegen de wet. 

Het is te hopen dat onze kranten en nieuwsprogramma’s gauw de moed en moraliteit zullen opbrengen om kritischer te zijn over de informatie die ze binnenkrijgen uit Tel Aviv. Gezien de sleutelrol van de onware beweringen over 7 oktober bij het goedpraten van Israëlische misdaden de Westerse steun is ieder medium dat geen rectificatie plaatst niet serieus te nemen.